Ξεκινώ από την παρατήρηση του αγαπητού μάγειρα:
Γενικά ένα πρόβλημα που έχω με τη μουσική διασκέδασης είναι πως αντιγράφει συνθετικές διαδικασίες που στη λόγια μουσική έχουν εμφανιστεί και ενδεχομένως εγκαταλειφθεί χρόνια έως αιώνες πριν.
Ας πούμε ότι αυτό είναι ένα θανάσιμο αμάρτημα ή ελάττωμα της μουσικής αυτής. Στο λευκό κομμάτι του Jodlowski συμβαίνει το ανάποδο: ο συνθέτης χρησιμοποιεί τεχνική με λούπες που έχει δανειστεί από την εμπορική ηλεκτρονική μουσική, δηλαδή τι; Μπας και πρέπει να βροντοφωνάξουμε: Οποία καλλιτεχνική έκπτωσις! Όχι μόνον αυτό αλλά με τη λογική του chef στην κριτική για το Glam Bucket έχουμε να προσάψουμε στη Série blanche ότι ολόκληρη η εξέλιξη μέχρι την κορύφωση είναι απελπιστικά γραμμική και προβλέψιμη και ότι η αρμονία είναι επίσης στατική και δε μας πάει κάπου. Μήπως δεν πρόκειται για λόγια μουσική; Οι βασικές συνθετικές αρχές δεν διαφέρουν τόσο ανάμεσα στο Glam Bucket και στη Série blanche. Το λευκό κομμάτι βέβαια παρουσιάζει καθώς εξελίσσεται ασύγκριτα μεγαλύτερο βαθμό πολυπλοκότητας. Αρκεί όμως αυτό; (αφού μάλιστα μορφολογικά είναι πολύ απλούστερο από το Glam Bucket)
Η βασική τεχνική της Série blanche είναι ότι υπάρχει μια λούπα που την πρώτη φορά την παρουσιάζει το πιάνο και μετά επαναλαμβάνεται ηχογραφημένα ενώ το πιάνο συνεχίζει με μια καινούρια λούπα, η οποία προστίθεται στην ηχογράφηση κ.ο.κ.
Το γεγονός ότι η μουσική διασκέδασης δανείζεται πράγματα από τη λόγια μουσική δε νομίζω ότι προσφέρεται για να βγάζουμε συμπεράσματα για την αξία της, αν μη τι άλλο και η λόγια μουσική έχει δανειστεί και δανείζεται και θα δανείζεται από άλλα μουσικά είδη από τις εθνικές σχολές και ακόμα παλιότερα, μέχρι το αμερικανικό τρίτο ρεύμα που συνδύασε τζαζ και ατονικό εξπρεσιονισμό, μέχρι σύγχρονους συνθέτες που γράφουν ατονική χορευτική μουσική (σειραϊσμός με μπίτια για να το πω λιγότερο δόκιμα), μέχρι συνεργασίες όπως αυτή του Ξενάκη με τον DJ Spooky σε μεγάλα dance clubs της Νέας Υόρκης.
Παραθέτω και την πρώτη σελίδα της παρτιτούρας για του λόγου το αληθές (κάντε κλικ για full size).
4 σχόλια:
και μη μου πεις, μάγειρα, ότι αυτό είναι μινιμαλισμός, θα χάσω κάθε ιδέα…
Συγνώμη κατ' αρχήν για την καθυστερημένη απάντηση.
Ανέφερα την αρμονία στο Glam Bucket γιατί όταν το άκουγα πρώτη φορά ήταν από τις πρώτες απογοητεύσεις που είχα. Το άκουγα προσεκτικά, άκουσα κάτι όμορφο το οποίο θα επιθυμούσα να είχε εξελιχτεί διαφορετικά, να είχε αρθρώσει λόγο και απογοητεύτηκα ακούγοντας πως επέστρεφε στα ήδη ειπωμένα.
Αναφέρεις το σχόλιό μου. Και θα επιμείνω. Όμως δε θα του δώσω τις προεκτάσεις που του έδωσες. Θα παραθέσω την παράγραφο που προηγείται του σχολίου:
"Η διαδικασία που περιγράφεις είναι αρκετά συνηθισμένη ώστε να θεωρείται έως και αρκετά μπανάλ στη λόγια μουσική, ενώ χρησιμοποιείται από τη μουσική διασκέδασης σε αρκετά κομμάτια που φιλοδοξούν να είναι πιο έντεχνα. Όχι, μόνο από την περιγραφή δε θα μπορούσα απαραίτητα να κρίνω περί τίνος πρόκειται, αλλά όπως έγραψα παραπάνω, για κομμάτι λόγιας μουσικής δε θα με εντυπωσίαζε. Θα περίμενα να δω πώς γίνεται."
"Θα περίμενα να δω πως γίνεται". Δεν έχω κανένα πρόβλημα με τον δανεισμό στοιχείων από το ένα είδος μουσικής στο άλλο, προς οποιαδήποτε κατεύθυνση. Από το τελικό αποτέλεσμα κρινονται όλα.
Γράφεις για το Glam Bucket σε σχόλιο της προηγούμενης ανάρτησης:
"...η μουσική είναι περιορισμένη αρμονικά ακριβώς για να διώξει την προσοχή μας από την αρμονία."
Αυτό ήταν το πρόβλημα μου με το κομμάτι. Δεν ήταν περιορισμένη αρμονικά για να μας δείξει κάτι άλλο, όπως συμβαίνει συνήθως με τους μινιμαλιστές. Το αρμονικό περιορισμό τον εξέλαβα ως αδυναμία, γιατί μετά θα πήγαινε μετά σε πολυπλοκότητες που ενδεχομένως να είχαν ως αποτέλεσμα να ξεφύγει το κομμάτι από το ιδίωμα. Ξέρω πως πατάω με αυτό μου το σχόλιο σε επικίνδυνο έδαφος και ειμαι πρόθυμος να δεχτώ κριτική επ' αυτού.
Αναρωτιέμαι πάντως γιατί ασχολούμαστε τόσο πολύ με την αρμονία του Glam Bucket, όταν θα συμφωνήσουμε μάλλον και οι δύο πως δεν είναι και το πιο κύριο χαρακτηριστικό του κομματιού. Και θα συμφωνήσω με αυτό που γράφεις, πως "...το να πάει η αρμονία αλλού, όπως θα περίμενες, θα ήταν και τεχνικό και αισθητικό λάθος, τελείως έξω από την αυτοαναφορική λογική του κομματιού". Εννοείται πως υπάρχει πολλή και προσεγμένη δουλειά στο επίπεδο των layers και τελειώνω λέγοντας πως το serie blanche δε μου άρεσε τόσο όσο το serie noir.
Ας αρχίσω ανάποδα: τα γούστα είναι γούστα και αν δε σου άρεσε δε μπορώ να κάνω κάτι γι' αυτό, αλλά νομίζω ότι την αδικείς τη série blanche. Το ότι το σχέδιό της είναι πιο απλό από τη série noire δε σημαίνει ότι είναι πιο πρόχειρα γραμμένη. Μαζί με τα άλλα μου αρέσει πως εκφράζονται μουσικά οι ιδέες του λευκού στο κομμάτι: ξεκινάει αρκετά "άδεια" και απλά· θυμίζω και την οδηγία doux et froid (γλυκά και παγωμένα) στην αρχή -άσχετο: μ' αρέσει που οι συνθέτες ξαναρχίζουν να χρησιμοποιούν τέτοιες οδηγίες· δηλ. επιχειρείται να γίνει σύνδεση (να φτιαχτεί ένα μουσικό ανάλογο) με ιδιότητες όπως το κενό, η σιωπή, αλλά και έννοιες όπως η αθωότητα ή η λήθη κτλ που μπορεί να συνδέονται με τον τίτλο. Η γραμμική χωρίς εκπλήξεις πορεία βοηθά σ' αυτό. Και ενώ οι νότες του πιάνου αρχικά ακούγονται ως μικρά μαύρα στίγματα σε ένα λευκό καμβά, η σταδιακή συσσώρευσή τους λόγω της στατικότητας της αρμονίας δε δημιουργεί την εντύπωση του σχηματισμού ενός "μαύρου" αλλά μεταφέρει τη σκέψη μας από την αρχική σύνδεση του μουσικού υλικού με μάλλον λογοτεχνικές ή φιλοσοφικές σημασίες του λευκού σε τεχνικές ή επιστημονικές. Η θορυβώδης πολυπλοκότητα της συσσώρευσης μας κάνει να σκεφτούμε ότι όπως το λευκό περιέχει όλα τα χρώματα έτσι και εδώ περιέχονται όλοι οι ήχοι του πιάνου, φτιάχνεται ένα είδος "πιανιστικού λευκού θορύβου". Βρίσκω εξαιρετική αυτή τη μουσική και δε με χαλάει καθόλου η "μπανάλ" μορφή της, όπως δε με χαλάει και η "μπανάλ" μορφή του Glam Bucket.
Αυτό που θέλησα να κάνω ήταν να δείξω ότι οι της κλασικής/σοβαρής/λόγιας κτλ μουσικής κατά κανόνα σνομπάρουμε άλλες μουσικές επειδή και μόνο δεν είναι η μουσική μας, σπάνια θα καθίσουμε να ασχοληθούμε σοβαρά με μια μη "σοβαρή" μουσική και ακόμα πιο σπάνια θα την πάρουμε στα σοβαρά. Ακόμα και αν μια μουσική είναι σαβούρα πολλές φορές ένας αφορισμός δεν αρκεί για να την απορρίψει κανείς, χρειάζεται να έχει εξηγήσεις. Έχουμε πάντα τις εξηγήσεις που χρειάζονται; Είμαι σίγουρος ότι νομίζουμε ότι τις έχουμε, αλλά δεν είμαι σίγουρος για το τι πραγματικά συμβαίνει. Όταν λέμε μου αρέσει αυτό το κομμάτι ή δεν μου αρέσει εκείνο μπορούμε να εξηγήσουμε τι ακριβώς μας αρέσει ή μας ενοχλεί; Υπάρχουν διάφοροι τρόποι να ακούει κανείς. Να αισθάνεται και να αφήνεται σε αυτό που ακούει, να βιώνει αυτό που ακούει, να σκέφτεται ή να προσπαθεί να καταλάβει αυτό που ακούει… Λειτουργούμε εξίσου καλά σε όλα αυτά τα διαφορετικά modes ακρόασης;
Chef, έχω σκοπό ανάμεσα στα κλασικά που θα βάζω, μια στο τόσο να βάζω και άλλη μουσική που έτυχε να ακούσω και μου άρεσε και θα ήθελα να βρίσκω και να συζητώ κάθε φορά γιατί αυτή η μουσική που είναι έξω από αυτήν που είναι το αντικείμενό μου με συγκινεί. Να προσπαθώ να καταλάβω τι έχει συμβεί.
Τέλος σε σχέση με τους μινιμαλιστές και το τι θέλουν να κάνουν, δεν είμαι και τόσο βέβαιος ότι στον καθαρό μινιμαλισμό υπάρχει η πρόθεση να φύγουμε από την αρμονία και να επικεντρώσουμε σε άλλες παραμέτρους της μουσικής και αυτό γιατί και οι υπόλοιπες παράμετροι είναι εξίσου περιορισμένες. Άλλη σημασία έχει η στατικότητα στον Philip Glass ή στον Arvo Pärt κι άλλη στον Morton Feldman ή στον Alvin Lucier. Στο Glam Bucket από την άλλη βρίσκω ότι είναι αρκετά σαφές το ότι α) δεν πρόκειται για κάποιου είδους μινιμαλισμό β) η αρμονική στατικότητα υπάρχει για να οδηγήσει την προσοχή μας αλλού (στην πυκνότητα της ηχητικής ενέργειας κάθε στρώματος). Την σύγκριση με τη série noire την έκανα γιατί βρίσκω παρόμοιο το αρμονικό αποτέλεσμα: και στο Glam Bucket έχουμε συνηχήσεις που προκύπτουν από συσσώρευση του αρμονικού υλικού. Βέβαια εκεί η συσσώρευση μένει πάνω κάτω στην συνήχηση όλων των φθόγγων του τρόπου στον οποίο είναι γραμμένο το κομμάτι. Ίσως αυτό που σε ενοχλεί να είναι αυτή η αρκετά προφανής και επίμονη προβολή όχι κάποιας τυχαίας αρμονίας αλλά της πολύ συγκεκριμένης τροπικότητας.
Το σχόλιό σου όχι μόνο με κάλυψε, αλλά και θίγει πολύ ωραία θέματα τα οπoία ελπίζω να καλύψουμε με κάποιον τρόπο σε ερχόμενες αναρτήσεις. Επειδή πιστεύω πως γνωρίζω κάποιες από τις προκαταλήψεις μου, συνήθως προσπαθώ να ακουω ενάντια σε αυτές. Και το ίδιο προσπάθησα να κάνω και με το Glam Bucket. Ίσως να μην το κατάφερα. Περιμένω τις επόμενες αναρτήσεις.
Δημοσίευση σχολίου