24/12/08

Ευγενία Μανωλίδου

Άκουσα πρώτη φορά για την κ. Ευγενία Μανωλίδου με αφορμή την συζήτηση που προκάλεσε η τηλεοπτική της εκπομπή. Δεν ήξερα πως πρόκειται για μια συνθέτρια που είχε ήδη εμφανιστεί ως μαέστρος σε μερικές πολύ σημαντικές αίθουσες συναυλιών. Και δεν είχα ακούσει καθόλου μουσική της. Κατά τύχη μια μέρα ένας φίλος που γνωρίζει τα ενδιαφέροντά μου, μου χάρισε ένα δίσκο της. Ήταν το "Ελλήνων Ύμνοι". Όλα όσα είχα ακούσει γι' αυτήν είχαν ήδη εξάψει την περιέργειά μου, οπότε έβαλα το cd στον player.

Από την αρχή η μουσική της προκάλεσε το ενδιαφέρον μου. Ήταν ένα υβρίδιο από γνωστά είδη, όμως παρόλα αυτά είχε ένα προσωπικό στίγμα, μια προσωπική καλλιτεχνική άποψη, ένα όραμα. Θα σας βάλω πρώτα να ακούσετε το τελευταίο κομμάτι του δίσκου, το "Νόμου και Νεμέσεως", και θα σχολιάσω μετά κάποια στοιχεία που αντικατοπτρίζουν όλο το συνθετικό στυλ της.



Όπως ακούσατε, η έμπνευσή της προέρχεται από την αρχαιοελληνική μουσική και επιλέγει την τροπική μουσική γλώσσα. Καταλαβαίνω την απογοήτευσή της, γιατί τα όργανα της ορχήστρας δεν μπορούν να αποδώσουν τα μικροδιαστήματα των αρχαιοελληνικών τρόπων, όμως οι τρόποι που χρησιμοποιεί είναι ό,τι πιο κοντινό υπάρχει. Το ύφος της θα το χαρακτήριζα επικολυρικό. Προσπαθεί από τη μία να αποδώσει τον ηρωισμό και από την άλλη την πιο ανθρώπινη πλευρά αυτού που κατανοούμε ως αρχαία Ελλάδα. Δε φαίνεται να υπάρχει μοτιβική επεξεργασία, αλλά αυτό στην συγκεκριμένη περίπτωση δεν είναι αρνητικό. Φαίνεται πως είναι συνειδητή συνθετική επιλογή. Η Μανωλίδου αποφασίζει να αφήσει τη μοτιβική επεξεργασία κατά μέρους με σκοπό να τονίσει περισσότερο τη μελωδική/ λυρική πλευρά της. Στο βαθμό που αυτό εξυπηρετεί τη μουσική, δεν είναι αρνητικό. Εδώ νομίζω βρίσκεται και ένα από τα δυνατά της σημεία. Ενώ όταν γράφει για την ορχήστρα παρατηρώ μερικές κοινοτοπίες, όταν γράφει για φωνή φαίνεται πως η φαντασία της είναι περισσότερο απελευθερωμένη.

Η ενορχήστρωσή της επίσης δείχνει μερικά σημάδια πρωτοτυπίας και ευφάνταστων συνδυασμών οργάνων. Από αυτά που ακούω, πρέπει να έχει μελετήσει τη βαγκνερική ενορχήστρωση, λογικό θα μου πείτε, εφόσον θέλει να πετύχει ανάλογα επικά ηχητικά εφέ. Η ρυθμολογία της επίσης είναι επηρεασμένη από τους αρχαίους μετρικούς τρόπους, κάτι που με πείθει πως η αγάπη της για την αρχαία Ελλάδα δεν είναι καθόλου επιφανειακή. Οι δύο τραγουδιστές ανταποκρίνονται στη δυσκολία των μερών του και το συνολικό επίπεδο της παραγωγής είναι επαγγελματικό.

Αν σας φαίνεται η κριτική μου λίγο συγκρατημένη, οφείλεται στο ότι, μολονότι αναγνωρίζω πως η Μανωλίδου έχει μια γνήσια μουσική φλέβα και πως το έργο της παρουσιάζει ωριμότητα, δε νομίζω πως έχει φτάσει ακόμη την κορύφωση της παραγωγής της. Βρίσκεται όμως σε πολύ καλό δρόμο. Περιμένω πολλά πράγματα από αυτήν στο μέλλον.

18 σχόλια:

Rowlf είπε...

Το μόνο που μπορώ να υποθέσω είναι ότι πρόκειται για μια καίρια και επίκαιρη απάντησή σου ―όπως πάντα στο πνεύμα των ημερών― την οποία θα πρέπει να μελετήσουν ενδελεχώς ορισμένοι πρόσφατοι αναγνώστες μας που έχουν μπλέξει στα σκοτεινά υπόγεια και τα δόλια δίχτυα της γνωστής ιουδαϊκής αίρεσης. Ζήτω το Έθνος!

Χαίρομαι που μου άνοιξες τα μάτια: Η Μανωλίδου είναι το μέλλον της μουσικής!

mahler76 είπε...

αυτό δεν το χόρευε ο συγχωρεμένος ο Σηλινός στην ταινία που η Βλαχοπούλου είχε πέσει με το αεροπλάνο στην Αραβία και την είχαν σε ένα χαρέμι...γαμώτο δεν θυμάμαι και τίτλο...

Rowlf είπε...

Αυτό, αυτό…
Μια Ελληνίδα στο χαρέμι
νομίζω ήταν ο τίτλος

Και φυσικά πρόκειται για ένα hommage/tribute της Μανωλίδου στα αριστουργήματα του ελληνικού πολιτισμού!

Rowlf είπε...

Τους τραγουδιάρηδες τους αφήνω ασχολίαστους, αλλά εσένα σεφ θα σε μαλώσω που δε μας παρέθεσες τα στοιχεία τους (να ξέρουμε με ποιους κάναμε καινούριο συκώτι).

mahler76 είπε...

@Rowlf
Δραματική σοπράνο Κυρία Ελισάβετ, λυρικός τενόρος Κατman, λές και ήταν δύσκολο.

Ιωσήφ Συντυχάκης είπε...

Αγαπητοί συγγραφείς και διαχειρισταί του ιστολογίου αυτού, Χρόνια Πολλά! Από ψήγματα των γραπτών σας, όπως η ανάρτησι αυτή, μπορώ και ελπίζω ότι το Καλό είναι θρονιασμένο μέσα σας. Σας ευχαριστώ για τη μουσική γνωριμία με την υπέροχη αυτή συνθέτρια, η οποία παραμένει πιστή στους ήχους του ενδόξου Βυζαντίου μας, της Αγίας Εκκλησίας μας! Ελπίζω να έχετε πολλούς αναγνώστας, για να μπορέσουν κι αυτοί να πληροφορηθούν την ύπαρξι αυτής της συνθέτριας και να διαδώσουν το έργο της!

Υγιαίνετε εν Κυρίω! Ο γεννηθείς Κύριος μεθ' ημών!

Ανώνυμος είπε...

@rowlf
οι τραγουδιστές είναι η Χαρά Κεφαλά και ο Κωνσταντίνος Παλιατσάρας.

@mahler76

Το μόνο που αποδεικνύει η ηχητική συγγένεια ανάμεσα στο έργο της Μανωλίδου και την ταινία που αναφέρεις είναι πόσο έχει επηρεαστεί η αραβική - μεσανατολική μουσική από την αρχαία ελληνική.

@Ιωσήφ Συντυχάκη

Μάλλον κ. Συντυχάκη βρίσκεστε σε σύγχυση. Ως γνωστόν οι αρχαίοι Έλληνες ήταν εθνικοί ειδωλολάτρες. Καμία σχέση δεν έχει η μουσική της Μανωλίδου με το Βυζάντιο και την Αγία Εκκλησία σας. Η απόψεις σας είναι απλώς ένα περίεργο συμπίλημα ιδιαίτερα δημοφιλές στους κύκλους σας που στηρίζουν το μύθευμα που ονομάζεται Ελληνορθόξος πολιτισμός και που απλώς ποτέ δεν υπήρξε.

un certain plume είπε...

Σύμφωνα με το ατονικό έγχορδο, η κ. Μανωλίδου εισάγει στοιχεία φούγκας και μανέστρας και επίσης είναι πολύ καλή στη δίεση. Μία παρατήρηση μόνο: εκεί που στρίβει η φωνή, στη δεύτερη στροφή, πήγε πολύ ψηλά, έγινε σχεδόν κορόνα, κάτι που είναι ανεπίτρεπτο στην ελληνική μουσική σκοινί.

Rowlf είπε...

Αχ επί τέλους, αντίσφιξη και φούντα!

Rowlf είπε...

@ The Schwedisch Chef
Να διορθώσω ένα σημαντικό λάθος σου Σουηδέ.
Λες ότι οι Ένδοξοι Αρχαίοι Ημών ήταν εθνικοί ειδωλολάτρες και γι' αυτό δεν έχουν σχέση με το χριστιανισμό.
Και ερωτώ: Δεν είναι οι χριστιανοί εθνικοί πολυθεϊστές ειδωλάτρες; Αν δεν φτάνει η ευφυέστατου marketing ιδέα της wash 'n' go θεότητας, υπάρχει το συμπλήρωμα της Παναγίτσας και των αναρίθμητων Αγίων, οσίων, μαρτύρων, Πατέρων, Μητέρων, Αγγέλων και δε συμμαζεύεται τους οποίους ο πιστός ελληνορθόδοξος επικαλείται σε κάθε δυσκολία του (Παναγία, βόηθα, Άγιε μου Νικόλα λαμπάδα ίσα με το μπόι μου θα σου ανάψω κτλ). Σε τι διαφέρει ο χριστιανικός πολυθεϊσμός από τον αρχαιοελληνικό; Τι διαφορά έχουν οι σπονδές και τα αφιερώματα του αρχαίου Έλληνα, από τα κεράκια, τους δίσκους με τα κέρματα, τα τάματα και τα θαύματα των εικόνων που δακρύζουν κτλ;
Η ίδια δεισιδαιμονία…

Ανώνυμος είπε...

Κάτι που ξέχασα να γράψω και που το θύμισε ένα σχόλιο του rowlf είναι πως η Μανωλίδου εντάσσεται στους συνθέτες εκείνους που προσάρμοσαν την κεντροευρωπαϊκή τεχνική τους στις απαιτήσεις της ελληνικότητας και όχι την ελληνικότητά τους σε αυτά που διδαχτήκανε σε σχολές τους εξωτερικού. Είναι δηλαδή πιο κοντά στον Καλομοίρη, παρά στον Ξενάκη. Με τη διαφορά πως ενώ ο Καλομοίρης ψάχνει την ελληνικότητα στο λαϊκό πνεύμα η Μανωλίδου εμπνεέται απευθείας από την αρχαία Ελλάδα.

Rowlf είπε...

Δεν είναι κοντά μόνο στον Καλομοίρη, είναι ακόμη πιο κοντά στην Καλομοίρα!

mahler76 είπε...

@Rowlf
Moy έκλεψες το σχόλιο!!!

Rowlf είπε...

Βλέπεις, Mahler, τι παθαίνουν τα έρμα για να χάνουν στοιχήματα;

Δαγκώνουν το σκούφο τους και γράφουν και γράφουν λαλακίες. Καλά να πάθουν. Τουλάχιστον ο δικός μας το κάνει με στιλ και αέρα χιλίων καρδιναλίων, με ένα πίσω-και-σας-έφαγα-που-θα-με-αμφισβητήσετε-τον-γίγαντα-της-μουσικολογίας-Λεωτσάκο.
(για να πω την αλήθεια τον λυπάμαι λίγο τον δόλιο, γιατί ξέρω ότι έχει σκάσει που δε μπορεί να κράξει)

Άντε, αρκετά βασανίστικες. Λέγε, ρε παραπονιάρη μάγειρα, πόσα να έσκασε για τα χαρτιά της η Μανωλίδου;

Ανώνυμος είπε...

Ελπίζω rowlf να το ευχαριστήθηκες.

Το συγκεκριμένο ποστ αναγκάστηκα να το γράψω, αφόρου έχασα ένα στοίχημα με το αδέσποτο. Καθυστέρησα να το γράψω γιατι έπρεπε να βρρω το κατάλληλο ύφος, έτσι ώστε κανείς να μην υποψιαστεί πως δεν πιστεύω αυτά που γράφω. Υφολογικά, θεωρώ το δεύτερό μου σχόλιο εξαιρετικό. Ανήκει σε αυτό το βαθυστόχαστο κλίμα της ελληνικής μουσικολογίας που γράφει για κάτι εντελώς περιφερειακό και σχεδόν ανεπίληπτο, σα να πρόκειται για τον παραγνωρισμένο Μπετόβεν, βλ. Λεωτσάκος & ΣΙΑ.

Όσο γράφατε τα σχόλιά σας, προσπαθούσα να συγκρατηθώ να μην κράξω, γιατί συμφωνούσα απόλυτα μαζί σας. Ειδικά οι τραγουστές είναι ένα σούργελο από αυτά που κυκλοφορούν ελεύθερα ανάμεσά μας.

Plume, το σχόλιό σου κερδίζει χαλαρά το βραβείο του καλύτερου σχολίου που έχει γίνει εδώ μέσα από την έναρξη του μπλογκ.

Κ. Συντυχάκη, οι ελπίδες σας για την ύπαρξη του καλού σ' αυτό το ιστολόγια μάλλον θα πρέπει να μειώθηκαν ακόμη περισσότερο. Αλλά, ως γνωστόν, ο Κύριος είναι μεγάλος.

Άντε να πηγαίνουμε να μαγειρέψουμε και τίποτα τώρα.

Ιωσήφ Συντυχάκης είπε...

Φίλτατοι, όπως επισημαίνετε και οι ίδιοι στα σχόλιά σας, η ιερά βυζαντινή μουσική δεν αποτελεί παρά συνέχεια της αρχαίας Ελληνικής μουσικής! Και από την περίοδο του Πατρός της Εκκλησίας Γρηγορίου του Ναζιανζηνού το αρχαίον Ελληνικόν Πνεύμα βρίσκεται σε εναρμόνησι με τη Χριστιανική Θρησκεία. Παρά τη σατιρική σας διάθεσι αναδείξατε μια συνθέτρια αληθώς Ελληνίδα, της οποίας το έργο βοηθεί τους νέους να γνωρίσουν την αρχαία και την ιερά Βυζαντινή μας παράδοσι!

Όσο διά το λεχθέν περί πολυθεϊσμού της Ορθοδόξου Χριστιανικής θρησκείας μας - ουδέν αναληθέστερον τούτου, αγαπητέ! Οι Άγιοι ικετεύουν υπέρ ημών (και υμών) τον Κύριο! Και μας αγαπούν όλους, ακόμη και τους εξ ημών πλανωμένους!

Νοιώθω ότι ήδη έχει αρχίση η μεταστροφή σας - πάντως η μαγιά της Καλοσύνης είναι σαφές ότι υπάρχει μέσα σας! Υγιαίνετε εν Κυρίω!

Statler είπε...

Τι έγινε, παιδιά; Έλειψα κάποιες μέρες και έχουν αναποδογυρίσει τα πράγματα; Έχουμε guest σχολιαστές καινούργιους που θα μας φέρουν στον ίσιο δρόμο; Καλά θα περάσουμε το 2009 μου φαίνεται! Σας εύχομαι όλους Καλές Γιορτές από το (μοναδικό) internet cafe της ιδιαίτερης πατρίδας μου!

Rowlf είπε...

Υποκλίνομαι στον σεφ για την εξαιρετική άσκηση ύφους. Μάγειρα, ξεπέρασες τις προσδοκίες μου. Τα θερμά μου συγχαρητήρια!

Συμφωνώ απόλυτα μαζί του και για το σχόλιο του un certain plume και υποκλίνομαι και σε αυτόν.

Να συμπληρώσω μόνο ότι και το σχόλιο του Μάλερ με εντυπωσίασε με την οξύτητα της παρατήρησης (και είναι η δεύτερη φορά που κάνει τόσο επιτυχημένο παραλληλισμό). Μάλερ, με το που είπες για τη Βλαχοπούλου, έβαλα και ξανάκουγα τη Μανωλίδου και ήταν σα να έβλεπα μπροστά μου την ταινία. Άψογος!

Κύριε Συντυχάκη, μπορείτε να προσεύχεστε ελεύθερα για ό,τι σας καβλώνει (ακόμη και για τη "μεταστροφή", αναστροφή, περιστροφή, διαστροφή μας), δεν κάνει τίποτα και δεν θα σας χρεώσουμε. Να είστε σίγουρος ότι θα σας ενημερώσουμε όταν αυτή συμβεί (θα σας γράψουμε) στο μεταξύ όσο περισσότερο προσεύχεστε τόσο περισσότερο αυξάνουν οι πιθανότητες να επιτύχετε το στόχο σας. Μην κάθεστε λοιπόν μπροστά στην οθόνη και χαζολογάτε μαζί μας πιάστε το κομποσκοίνι και αρχίστε να προσεύχεστε.

Υγιαίνετε εν Halls (για το λαιμό ―κάνουν περισσότερη δουλειά από τον κύριό σας). Ο γεννηθείς κύριος τα 'κανε πάνω του, ώρα να του αλλάξουν πάνα.