[Το κείμενο που ακολουθεί είναι κατά κάποιον τρόπο συνέχεια αυτού]
Με τον Alvin Lucier ασχολήθηκα ξανά. Το έργο του I am sitting in a room (1969) θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους σταθμούς της πειραματικής μουσικής του 20ού αιώνα. Σήμερα το κατατάσσουμε (μαζί με αρκετά άλλα έργα του Lucier) στη λεγόμενη Process Music, δηλ. μουσική που φτιάχνεται μέσα από κάποια διαδικασία η οποία μάλιστα γίνεται άμεσα αντιληπτή στο τελικό ηχητικό αποτέλεσμα. Η πρώτη φάση του μινιμαλισμού λόγω της αυστηρότητας των έργων που έδωσε θεωρείται ότι ανήκει στην Process Music, είναι μια υποπερίπτωσή της.
Το πρόβλημα είναι ότι ο όρος Process Music επινοήθηκε εκ των υστέρων από μουσικολόγους, παρομοίως ο όρος μινιμαλισμός εμφανίστηκε πρώτα στα εικαστικά και χρησιμοποιήθηκε εκ των υστέρων για να περιγράψει τη μουσική που κάποιοι συνθέτες έφτιαξαν περίπου την ίδια περίοδο με τους πρώτους μινιμαλιστές εικαστικούς. Την εποχή που συμβαίνουν όλα αυτά, αυτοί οι όροι καθώς και τα πάθη και οι αντιπαλότητες που ακολούθησαν ανάμεσα στα αντίστοιχα στρατόπεδα, δεν υπήρχαν. Οι συνθέτες εκείνοι θεωρούσαν ότι ανήκουν σε έναν κοινό χώρο, αυτόν της πειραματικής μουσικής και ήταν ενήμεροι για τους προβληματισμούς και τις κατευθύνσεις των συναδέλφων τους. Ο Lucier ποτέ δεν έκρυψε ότι η πιο σημαντική επιρροή για το έργο αυτό είναι το It's gonna rain (1965) του Steve Reich, που σήμερα θεωρείται ένα από τα πρώτα μινιμαλιστικά μουσικά έργα.
Στο It's gonna rain ο Steve Reich χρησιμοποιεί απόσπασμα από την ηχογράφηση κηρύγματος ενός μαύρου ιεροκήρυκα θέλοντας να εκμεταλλευτεί την χαρακτηριστική, γεμάτη πάθος, ρυθμική, ελαφρώς προσωδιακή ομιλία του. Η επανάληψη (looping) μικρού, σταθερού μήκους, τμήματος της ηχογράφησης το οποίο μετατοπίζεται σταδιακά δημιουργεί εξαιρετικά ενδιαφέροντα και απρόσμενα αποτελέσματα (πχ phase shifting). Μετά από κάποια στιγμή αυτό που ακούμε παύει να γίνεται αντιληπτό ως λόγος, παρακολουθούμε πια απλώς ρυθμομελωδικούς σχηματισμούς και την αργή τους μεταμόρφωση. H σημασιολογική πληροφορία του αρχικού ηχητικού μηνύματος καταστρέφεται, ενώ αντίθετα διατηρείται και μεγεθύνεται η αισθητική του πληροφορία.
Το I am sitting in a room κάνει κάτι παρόμοιο. Χρησιμοποιεί ηχογράφηση ανθρώπινης ομιλίας την οποία επαναλαμβάνει συνεχώς με σκοπό να καταστρέψει τη σημασιολογική πληροφορία του ήχου και να αναδείξει την αισθητική. Αυτό που είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον στο έργο αυτό είναι ότι το ίδιο πράγμα (το ίδιο το έργο) λειτουργεί ταυτόχρονα ως "παρτιτούρα" (του εαυτού του), ως τελικό μουσικό προϊόν και ως ανάλυση του προϊόντος που παράχθηκε (δηλ. του εαυτού του) και της διαδικασίας που το παρήγαγε.
Παρά τις ομοιότητες των δυο έργων θα διαβάσει κανείς ότι το μεν It's gonna rain είναι μινιμαλισμός, ενώ το I am sitting in a room είναι προϊόν της αμερικανικής avant garde. Ο μόνος λόγος για αυτόν τον μάλλον ανούσιο διαχωρισμό είναι η μετέπειτα πορεία των δυο συνθετών.
Κάπου στις αρχές της δεκαετίας του 1980 ο μινιμαλισμός θα πάψει να είναι ακόμα ένα περίεργο παρακλάδι των φρικιών της πειραματικής μουσικής και θα περάσει στην ποπ κουλτούρα. Έτσι είναι η μοναδική τάση της μουσικής πρωτοπορίας του 20ού αιώνα που έγινε ευρύτερα γνωστή. Για όσους έμειναν πίσω αυτό ήταν ασυγχώρητο, ήταν προδοσία.
Με τον Alvin Lucier ασχολήθηκα ξανά. Το έργο του I am sitting in a room (1969) θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους σταθμούς της πειραματικής μουσικής του 20ού αιώνα. Σήμερα το κατατάσσουμε (μαζί με αρκετά άλλα έργα του Lucier) στη λεγόμενη Process Music, δηλ. μουσική που φτιάχνεται μέσα από κάποια διαδικασία η οποία μάλιστα γίνεται άμεσα αντιληπτή στο τελικό ηχητικό αποτέλεσμα. Η πρώτη φάση του μινιμαλισμού λόγω της αυστηρότητας των έργων που έδωσε θεωρείται ότι ανήκει στην Process Music, είναι μια υποπερίπτωσή της.
Το πρόβλημα είναι ότι ο όρος Process Music επινοήθηκε εκ των υστέρων από μουσικολόγους, παρομοίως ο όρος μινιμαλισμός εμφανίστηκε πρώτα στα εικαστικά και χρησιμοποιήθηκε εκ των υστέρων για να περιγράψει τη μουσική που κάποιοι συνθέτες έφτιαξαν περίπου την ίδια περίοδο με τους πρώτους μινιμαλιστές εικαστικούς. Την εποχή που συμβαίνουν όλα αυτά, αυτοί οι όροι καθώς και τα πάθη και οι αντιπαλότητες που ακολούθησαν ανάμεσα στα αντίστοιχα στρατόπεδα, δεν υπήρχαν. Οι συνθέτες εκείνοι θεωρούσαν ότι ανήκουν σε έναν κοινό χώρο, αυτόν της πειραματικής μουσικής και ήταν ενήμεροι για τους προβληματισμούς και τις κατευθύνσεις των συναδέλφων τους. Ο Lucier ποτέ δεν έκρυψε ότι η πιο σημαντική επιρροή για το έργο αυτό είναι το It's gonna rain (1965) του Steve Reich, που σήμερα θεωρείται ένα από τα πρώτα μινιμαλιστικά μουσικά έργα.
Στο It's gonna rain ο Steve Reich χρησιμοποιεί απόσπασμα από την ηχογράφηση κηρύγματος ενός μαύρου ιεροκήρυκα θέλοντας να εκμεταλλευτεί την χαρακτηριστική, γεμάτη πάθος, ρυθμική, ελαφρώς προσωδιακή ομιλία του. Η επανάληψη (looping) μικρού, σταθερού μήκους, τμήματος της ηχογράφησης το οποίο μετατοπίζεται σταδιακά δημιουργεί εξαιρετικά ενδιαφέροντα και απρόσμενα αποτελέσματα (πχ phase shifting). Μετά από κάποια στιγμή αυτό που ακούμε παύει να γίνεται αντιληπτό ως λόγος, παρακολουθούμε πια απλώς ρυθμομελωδικούς σχηματισμούς και την αργή τους μεταμόρφωση. H σημασιολογική πληροφορία του αρχικού ηχητικού μηνύματος καταστρέφεται, ενώ αντίθετα διατηρείται και μεγεθύνεται η αισθητική του πληροφορία.
Το I am sitting in a room κάνει κάτι παρόμοιο. Χρησιμοποιεί ηχογράφηση ανθρώπινης ομιλίας την οποία επαναλαμβάνει συνεχώς με σκοπό να καταστρέψει τη σημασιολογική πληροφορία του ήχου και να αναδείξει την αισθητική. Αυτό που είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον στο έργο αυτό είναι ότι το ίδιο πράγμα (το ίδιο το έργο) λειτουργεί ταυτόχρονα ως "παρτιτούρα" (του εαυτού του), ως τελικό μουσικό προϊόν και ως ανάλυση του προϊόντος που παράχθηκε (δηλ. του εαυτού του) και της διαδικασίας που το παρήγαγε.
Παρά τις ομοιότητες των δυο έργων θα διαβάσει κανείς ότι το μεν It's gonna rain είναι μινιμαλισμός, ενώ το I am sitting in a room είναι προϊόν της αμερικανικής avant garde. Ο μόνος λόγος για αυτόν τον μάλλον ανούσιο διαχωρισμό είναι η μετέπειτα πορεία των δυο συνθετών.
Κάπου στις αρχές της δεκαετίας του 1980 ο μινιμαλισμός θα πάψει να είναι ακόμα ένα περίεργο παρακλάδι των φρικιών της πειραματικής μουσικής και θα περάσει στην ποπ κουλτούρα. Έτσι είναι η μοναδική τάση της μουσικής πρωτοπορίας του 20ού αιώνα που έγινε ευρύτερα γνωστή. Για όσους έμειναν πίσω αυτό ήταν ασυγχώρητο, ήταν προδοσία.
❧
Steve Reich: It's gonna rain, for magnetic tape
Part I
Part II
• • •
Alvin Lucier: I am sitting in a room, for magnetic tape
Steve Reich: It's gonna rain, for magnetic tape
Part I
Part II
• • •
Alvin Lucier: I am sitting in a room, for magnetic tape
[Μετά από όλο αυτό, αν αντέχετε ακόμα, ρίχνετε μια ματιά και σε αυτήν την παλιότερη ανάρτηση]
9 σχόλια:
Σκεφτόμουν πως το Lucier μοιάζει να είναι μια παραφθορά του Lucifer που επινόησε ο συνθέτης για να μας ρίχνει στάχτη στα μάτια και μάλιστα πως το f που αφαιρέθηκε για να κρύψει την πραγματική ταυτότητα είναι με italics σαν το μουσικό σύμβολο για τη δυναμική forte ( f ). Με άλλα λόγια πως ο Lucier/Lucifer είναι ο diabolus in musica με σάρκα και οστά, ένας διάολος που fωνάζει και σου παίρνει τ' αφτιά.
Ανεβάζω μέσω Parallels τα Windows για να δω τι γίνεται και ο IE δεν εμφανίζει καθόλου audio. Βλέπω ότι φταίει το box.net (για άλλη μια φορά) που κάτι άλλαξε ξανά.
Θα προσπαθήσω να δω τι γίνεται και αν μπορώ να το διορθώσω στο μεταξύ για να ακούσετε audio χρησιμοποιείτε κάποιον webkit browser (Chrome ή Safari —με το Firefox δε θα παίξουν αλλά μπορείτε να τα κατεβάσετε).
Για τον Lucier βλέπετε επίσης αυτή τη σελίδα στο UbuWeb.
Πολύ καλός ο Lucier. Μήπως διαρκεί περισσότερο από όσο χρειάζεται; Από ένα σημείο και μετά αναρωτιόμουν, ποιο το νόημα να συνεχίζει.
Εξαιρετικό το UbuWeb
δε το χω. καλή βδομάδα!
PiciFriki,
μη μας ξεσυνερίζεσαι, ό,τι θυμόμαστε, χαιρόμαστε εδώ πέρα. Καλή βδομάδα και σε σένα.
Σουηδέ,
εμένα δε μου δίνει τέτοια εντύπωση αλλά τι να σου πω; Σε έργα που στηρίζονται σε μη-δραματικές φόρμες, όπως αυτό εδώ, τέτοια προβλήματα μπορεί να υπάρξουν.
Να εξηγήσω την αντίδρασή μου λίγο περισσότερο. Με το που χάθηκε η αναγνώριση του κειμένου το ενδιαφέρον μου μειώθηκε. Από 'κεί και πέρα έπαψα να παρακολουθώ με ενδιαφέρον και οι όποιες αλλαγές δε με συγκίνησαν ιδιαίτερα. Φαντάζομαι αυτό μπορεί να εξηγηθεί ως δική μου αδυναμία, αλλά θα ήθελα να ακούσω την άποψή σου
Καταλαβαίνω σε τι αναφέρεσαι. Το αναγνωρίζει και ο ίδιος ο συνθέτης όταν μιλάει για smoothing out any irregularities. Αυτή η σταδιακή εξομάλυνση σημαίνει ότι τα χαρακτηριστικά σχήματα του ήχου από τα οποία "πιάνεται" κανείς και παρακολουθεί σταδιακά χάνονται.
Η απάντηση στο "πότε σταματάει κανείς" είναι αυτή που έδωσες ο ίδιος, "όταν δεν βρίσκει ενδιαφέρον να συνεχίζει". Ο Lucier σταμάτησε όταν ο ίδιος έπαψε να βρίσκει ενδιαφέρουσα τη συνέχεια. Το στοιχείο αυτό μαζί με την επιλογή του δωματίου και του κειμένου είναι τα υποκειμενικά στοιχεία του έργου. Τα σημεία που φαίνεται η προσωπική αισθητική του συνθέτη ή όποιου αναπαράγει τη διαδικασία.
Υπάρχει μια εξαιρετική ανάλυση του έργου από τον Benjamin Broening στο Analytical Methods of Electroacoustic Music (ed. Mary Simoni), αναζήτησέ το σε κάποια βιβλιοθήκη. Στηρίζεται στην ίδια πραγματοποίηση του έργου που έχω ανεβάσει. Κατά κύριο λόγο κοιτά τη spectromorphology του έργου (δεν είμαι σίγουρος αν και πως έχει αποδοθεί ο όρος στα ελληνικά, φασματομορφολογία; μορφολογική ανάλυση φάσματος;). Νομίζω ότι εκεί θα πάρεις πολύ καλύτερες απαντήσεις από αυτές που μπορώ να σου δώσω εδώ αυτή τη στιγμή.
Δημοσίευση σχολίου