Alle über Celi 3

Στις 17 Απριλίου 1989 εμφανίζεται στον "Spiegel" ένα εκτενές άρθρο για τον Sergiu Celibidache, το οποίο εμπλουτίζεται με μία συλλογή από τις καλύτερες ατάκες με τις οποίες στόλισε κατά καιρούς ο Celi συναδέλφους και συνθέτες. Η απάντηση καταφθάνει αμέσως και μάλιστα από πολύ ψηλά. Απoστολέας ο Arturo Toscanini. Ο "παράδεισος" αντιδρά με ένα γράμμα προς τον Celi. Ως μεσάζων λειτουργεί ο Carlos Kleiber, ο οποίος προωθεί την απάντηση στον "Spiegel", όπου θα τυπωθεί στα γράμματα των αναγνωστών, δύο βδομάδες μετά, την 1η Μαΐου 1989. Καλή ανάγνωση:

Αγαπητέ Sergiu,

Διαβάσαμε για σένα στον "Spiegel". Είσαι εκνευριστικός, αλλά σε συγχωρούμε. Άλλωστε δε μας μένει τίποτε άλλο. Η συγχώρεση ανήκει εδώ στον σωστό τόνο. Ο πατατόσακκος-Κάρλι έγειρε ορισμένες αντιρρήσεις, αλλά αφού ο Kna κι εγώ τον μεταπείσαμε και του επιβεβαιώσαμε πως έχει μουσικότητα, σταμάτησε να κλαίγεται.

Ο Wilhelm ισχυρίζεται ξαφνικά κι επίμονα πως ποτέ δεν άκουσε το όνομά σου. Οι μπαρμπά Josef, Wolfgang-Amadeus, Ludwig, Johannes και Anton λένε πως προτιμούν τα δεύτερα βιολιά στα δεξιά και πως όλα σου τα τέμπι είναι λάθος. Αλλά ούτως ή άλλως δεν ασχολούνται με μικροπράγματα. Εδώ πάνω δεν επιτρέπεται να ασχολούμαστε με ακαθαρσίες*. Δεν το θέλει το Αφεντικό.

Ένας παλιός δάσκαλος του Ζεν, που μένει εδώ δίπλα, λέει πως έχεις καταλάβει τον Ζεν-Βουδισμό εντελώς λάθος. O Bruno πέθανε σχεδόν απ' τα γέλια με τις παρατηρήσεις σου. Υποψιάζομαι πως ενδόμυχα συμφωνεί με τα σχόλιά σου για μένα και τον Karli. Ίσως θα μπορούσες για εναλλαγή να πεις κάτι κακό και γι' αυτόν ώστε να μην αισθάνεται αποκλεισμένος.

Λυπάμαι που πρέπει να στο πω, αλλά εδώ πέρα είναι όλοι τρελοί με τον Herbert, οι μαέστροι μάλιστα τον ζηλεύουμε λίγο. Δεν μπορούμε να περιμένουμε να τον υποδεχθούμε σε δέκα, δεκαπέντε χρόνια. Κρίμα που δε θα 'σαι και συ εδώ. Λέγεται, πως εκεί που θα πας, μαγειρεύουν πολύ καλύτερα και οι ορχήστρες κάνουν πρόβα συνέχεια. Μάλιστα κάνουν επίτηδες μικρολαθάκια, ώστε να μπορείς να τους διορθώνεις αιωνίως.

Είμαι σίγουρος πως πολύ θα σου αρέσει αυτό Sergiu. Εδώ πάνω οι άγγελοι τα διαβάζουν όλα απευθείας από τα μάτια των συνθετών, οπότε εμείς οι μαέστροι δε χρειάζεται να πολυπροσέχουμε. Ένας Θεός ξέρει πως βρέθηκα εγώ εδώ.

Καλή διασκέδαση σου εύχομαι με πολλή αγάπη,

Arturo

ΥΓ Όλες οι πληροφορίες για αυτές τις αναρτήσεις, με εξαίρεση τα εισαγωγικά σχόλια των πρώτων δύο αναρτήσεων, προέρχονται από δύο βιβλία. Το πρώτο είναι των Stefan Piendl και Thomas Otto, "Stenographische Umarmung: Sergiu Celibidache beim Wort genommen", εκδοτικός οίκος ConBrio, 2002 και το δεύτερο το "Lieber Herr Celibidache ... : Wilhelm Furtwängler und sein Statthalter - ein philharmonischer Konflikt in der Berliner Nachkriegszeit" του Klaus Lang, από τον εκδοτικό οίκο Zürich , St. Gallen : M-u.-T-Verl, 1988.

* ΣΣ: λογοπαίγνιο με την λέξη Dreck, που σημαίνει ταυτόχρονα μικροπράγματα και ακαθαρσίες.

Celi (fast) über alles 2

Εντάξει, εντάξει. Μπορεί ο Celi να έβριζε θεούς και δαίμονες και να μην άφηνε κανέναν σε χλωρό κλαρί, αλλά όταν έπιανε στο στόμα του τον Furtwängler μιλούσε για τον Θεό αυτοπροσώπως. Η σχέση τους πολύπλοκη. Στην αρχή ο αμέριστος θαυμασμός του Celi προς τον F. H στάση του καθόλη τη διάρκεια του αποχαρακτηρισμού του F. ως συνεργάτη των εθνικοσοσιαλιστών ήταν απόλυτα ανιδιοτελής και έντιμη. Ο Furtwängler θα τον εμπιστευθεί και θα τον τιμήσει με τη φιλία του. Σιγά σιγά όμως το ταπεραμέντο του Ρουμάνου και κάποιες περίεργες επιλογές του θα προκαλέσουν τα πρώτα σύννεφα. Την εγκαρδιότητα που χαρακτήριζε τις εκατέρωθεν επιστολές θα υποκαταστήσει ένας πιο τυπικός και αποστασιοποιημένος τόνος. Προς το τέλος της ζωής του, ακόμη και ο Furtwängler είχε πειστεί πως θα τον διαδεχόταν ο Karajan, γιατί ο Celi έκανε λάθη και δε συμπεριφερόταν όπως έπρεπε.

Για τον Furtwängler:

Το Άγιο των Αγίων των αναμνήσεών μου.

Αγωνίστηκα σαν τρελός για να αποχαρακτηριστεί ο Furtwängler. Και ήταν τιμή μου να του πω, κ. Δρ., ιδού η ορχήστρα σας. Ποτέ δεν είχα την πρόθεση να τον ανταγωνιστώ, ποτέ στη ζωή μου. Από αυτόν έχω τις βαθύτερες μουσικές γνώσεις. Μια φορά τον ρώτησα, κ. Δρ., εδώ αυτό το τέμπο και είπε: "εξαρτάται πώς ακούγεται". Αυτό είναι αποκάλυψη. Δεν υπάρχει επομένως ένα φυσικό τέμπο που μπορεί να αποδώσει ένας μετρονόμος. Ηχεί πλούσια και είναι η πολυπλοκότητα τεράστια, χρειάζομαι πολύ χρόνο για να το ερμηνεύσω.

Ο μοναδικός μαέστρος σε ολόκληρη την ιστορία της μουσικής, που κατάλαβε να αποδώσει αυτήν την κάθετη πίεση, το σύνολο των ταυτοχρόνως συμβαινόντων φαινομένων σε σχέση με την οριζόντια ροή ή το τέμπο, ήταν ο Wilhelm Furtwängler. Πολλές φορές έκανε λάθος, όμως πειραματιζόταν πολύ ζωήρά.

Εκτός από τον Furtwängler, από κανέναν άλλον μαέστρο δεν έχω κρατήσει κάτι.

BONUS

Για τον Bernhard Haitink:

To 1945 ανακάλυψα τις ακόλουθες παρατηρήσεις στην πάρτα του "Siegfried-Idyll" του Wagner ενός όχι πολύ ευσυνείδητου βιολίστα: "Siegfried Wagner 30 λεπτά, Wilhelm Furtwängler 26 λεπτά, Siegmund Hausegger 16 λεπτά". Αργότερα έμαθα πως μια γαζέλα, ονόματι Bernhard Haitink, η οποία αν δεν προσπαθούσε να κάνει μουσική, με το ρεκόρ των δώδεκα λεπτών κατάφερε να σβήσει όλους αυτούς τους χρόνους από το μουσικό αθλητικό παλμαρέ. Πρόκειται για το ίδιο πράγμα ή μπορεί κάποιος σε ένα ποιητικό ειδύλλιο να αγκαλιάσει ένα κορίτσι έστω και στενογραφικά;

Για τον Hans Knappertsbusch:
Γνωρίζω πως εδώ ο Knappertsbusch έγινε μεγάλος και οι άνθρωποι τον ακολουθούσαν. Ένας πολύ κακός μουσικός και ένας όχι τόσο κακός μαέστρος. Ο μικρός αριθμός των προβών που χρειαζόταν για να κρατήσει την ορχήστρα μαζί ήταν κατόρθωμα. Ήταν ένας βασιλιάς, αλλά απέφυγε να μιλήσει με τον Furtwängler για δύο μέτρα μουσικής.

UPDATE

Κάποια λίγα σχόλια για τη διαδοχή:

Σε αντίθεση με τη διαδεδομένη άποψη πως ο Karajan έκλεψε την BPhil μέσα από τα χέρια του Celi, είναι μάλλον πιο σωστό να πούμε πως ο Celi κατάφερε να χάσει την ορχήστρα. Οι μουσικοί της BPhil ήταν στην αρχή ενθουσιασμένοι με τον Celibidache. Όπως και να το κάνουμε ήταν μια μουσική ιδιοφυία. Ήταν όμως και δύσκολος χαρακτήρας. Οι πρόβες του επίπονες και πολλές φορές τα σχόλια που έκανε για τους μουσικούς δεν ήταν καθόλου ευγενικά. Από το 1950 και μετά, όταν πια αναλάμβανε όλο και περισσότερο τα καθήκοντα του μουσικού διευθυντή ο Furtwängler και απεκαθίστατο η μουσική ζωή στο Βερολίνο (πολλοί μουσικοί αρνούνταν μεταπολεμικά να εμφανιστούν στη Γερμανία), οι σχέσεις με τον Celibidache άρχισαν να κρυώνουν. Από σωτήρας έγινε ένας από τους πολλούς. Ο Celi άρχισε επίσης να έχει πολλές συναυλίες στη Νότιο Αμερική, γεγονός που τον κρατούσε για μήνες μακριά από το Βερολίνο. Αυτό δεν άφηνε καθόλου θετικές εντυπώσεις. Ο Karajan από την άλλη έχτιζε προσεκτικά την καριέρα και τη φήμη του. Επίσης φρόντισε να μην ακουστεί από την πλευρά του ποτέ κάτι άσχημο για τον Furtwängler. Οι μουσικοί της ορχήστρας επιθυμούσαν να συνεργαστούν μαζί του. Το όνομα Karajan εξασφάλιζε πλέον γεμάτες αίθουσες και ο Furtwängler, που πλησίαζε την αποδημία, δεν μπορούσε να τον εμποδίσει να διευθύνει ξανά την ορχήστρα. Όταν ήρθε ο Karajan γοήτευσε με μοναδικό τρόπο τους μουσικούς. Σε αντίθεση με τον Celibidache που υποδείκνυε τα πάντα στην πρόβα, οι πρόβες του Karajan ήταν πιο γρήγορες και αποτελεσματικές. Και επιπλέον άφηνε χώρο στους μουσικούς να παίξουν. Φτάνουμε πλέον στο '54, το έτος θανάτου του Furtwängler. Πολλά μέλη της ορχήστρας είναι πλέον μεγάλης ηλικίας και αδυνατούν εκ των πραγμάτων να ανταποκριθούν στο επίπεδο της ορχήστρας. Ο Furtwängler, του οποίου η ακοή επιδεινώνεται συνέχεια, δε φαίνεται να ενοχλείται. Ο Celibidache θέλει να τους πετάξει όλους αυτούς έξω, ενώ ο Karajan αφήνει να εννοηθεί πως η ανανέωση θα γίνει σταδιακά. Λίγες μέρες πριν από το θάνατο του Furtwängler διευθύνουν σε διαδοχή την ορχήστρα ο Κarajan και ο Celi. Ο Celi το χάνει στην πρόβα, εξαγριώνεται και λέει πως με αυτούς τους μουσικούς και σε αυτό το επίπεδο δε θέλει να δουλεύει. Δυο, τρεις μέρες μετά ο Furtwängler πεθαίνει. Όπως είπε και ένα μέλος της ορχήστρας, στο τέλος ο Karajan υπερίσχυσε ως μουσικός. Μην ξεχνάμε ακόμη πως μπορεί οι μουσικοί να ήταν ευγνώμονες στον Celi για όσα έκανε τα δύσκολα μεταπολεμικά χρόνια, είχαν όμως συνείδηση του ποιοι είναι και τι μπορούν να κάνουν, όπως ήξεραν επίσης πως κι αυτοί βοηθήσανε τον Celibidache, έναν Ρουμάνο από το πουθενά, να φτιάξει όνομα και καριέρα. Καμιά συνομωσία λοιπόν. Φαίνεται πως ο καθένας τους ήταν άξιος της μοίρας του.

Celi über alles 1

Για τον Celibidache ό,τι και να γράψει κανείς είναι λίγο. Ένας Ρουμάνος από το πουθενά βρέθηκε να διευθύνει τη Φιλαρμονική Ορχήστρα του Βερολίνου και μάλιστα ως την πρώτη ορχήστρα που διηύθυνε ποτέ στη ζωή του!!! Χώρια που άργησε να πάει στην ακρόαση. Το διάστημα '45-'54 διηύθυνε την Φιλαρμονική του Βερολίνου σε πάνω από διακόσια κονσέρτα. Από εκεί που τον λατρεύανε όλοι, κατάφερε να τα κάνει μαλλιά κουβάρια με τους μουσικούς και σχεδόν τους ανάγκασε να επιλέξουνε τον Κάραγιαν, ο οποίος ανέλαβε την ορχήστρα διευθύνοντας μεταπολεμικά μόλις έξι κονσέρτα. Ο Celi εγκαταλείπει το Βερολίνο γισ να γίνει μουσικός γυρολόγος και να καταλήξει διευθυντής της Φιλαρμονικής του Μονάχου με την οποία κέρδισε την αναγνώριση που του διέφευγε όλες τις ενδιάμεσες δεκαετίες. Εν τω μεταξύ θα επιστρέψει κάποια στιγμή στον Βερολίνο τη δεκαετία του '80 με την Ορχήστρα της Ραδιοφωνίας της Στουτγκάρδης (είχαν παίξει την τέταρτη συμφωνία Brahms), όπου θα ακούγονται κραυγές από το κοινό 'Celi γύρνα ξανά' - ήταν ο καιρός που ο Κάραγιαν τα 'χε σπάσει με την BPhil. Από το 1954 διηύθυνε τη Φιλαρμονική του Βερολίνου μία μόνο φορά, το 1992, ύστερα από πρόσκληση του Προέδρου της Γερμανίας Ρίχαρντ φον Βάιστσέκερ (υπάρχει σχετικό βίντεο - είναι εμφανές πως οι μουσικοί της ορχήστρας πρήζονται από την ακατάσχετη λογοδιάρροια του Celi). Εν πάση περιπτώσει, μουσικάρα από τις λίγες με ιδιαίτερη ιδιοσυγκρασία. Αν από τη μία θα τον θυμόμαστε για τις αργές και βαριές ερμηνείες του - με μπόλικη 'μουσική φαινομενολογία' - από την άλλη θα διασκεδάζουμε πάντα με τις απίστευτες ατάκες του για τον κόσμο της μουσικής. Με αυτές τις τελευταίες θα ασχοληθούμε σήμερα και δη με τη γνώμη του για αρκετούς από τους συναδέλφους του. Ξεκινάμε λοιπόν:

Για τον Abbado:

Ένας εντελώς ατάλαντος άνθρωπος. Ένα μαρτύριο. Τρεις βδομάδες χωρίς φαγητό θα επιζούσα, τρεις ώρες κονσέρτου - καρδιακό. Μαζί του θυμώνω.

Για τον Karl Böhm:

Όσο περισσότερο τον ακούω, τόσο περισσότερο ξεκάθαρη γίνεται η απόσταση ανάμεσα σε εκείνον και σε αυτό, στο οποίο θα μπορούσε να είναι τελικά η μουσική στην καρδιά του.

Κι αν η μουσική είναι μέσα στους ανθρώπους, τότε πώς και δεν τη βρήκε μετά από τόσα χρόνια ο υπομονετικός Böhm;

O Böhm… ο οποίος δεν έχει διευθύνει ένα μέτρο μουσικής στη ζωή του.

Για τον Pierre Boulez:

…αν ο ρυθμός γίνεται κατανοητός μόνο ως το να παίζουμε μηχανικά όλοι μαζί, όπως συμβαίνει στην περίπτωση του Boulez…

Για τον Carlos Kleiber:

Είναι ένας αδύνατος μαέστρος (unmöglicher Dirigent). Kανείς δεν μπορεί να βιώσει τίποτε με τα τρελά του τέμπι. Ο Kleiber χάνεται στον όμορφο ήχο. Το βρίσκω τραγικό. Δεν έμαθε ποτέ, τι είναι μουσική.

Για τον Karajan:

Ξέρω, ξέρω, μαγεύει τις μάζες. Κι η Coca Cola επίσης.

Για τον Rafael Kubelik:

Ένας μεγάλος μουσικός, ένας μικρός μαέστρος.

Για τον Lorin Maazel:

Ένα δίχρονο παιδί, που μιλάει για τον Καντ.

Για τον Riccardo Muti:

Ο Muti έχει ασυνήθιστο ταλέντο, αλλά είναι ένας άσχετος όπως ο Τoscanini.

Με ρώτησαν στην Αμερική, ποια είναι η γνώμη μου για τον Μuti. Ένα από τα μεγαλύτερα ταλέντα που γνωρίζω. Τι του λείπει; Η καλλιέργεια.

Για τον Eugene Ormandy:

Πώς μπόρεσε ένας τόσο μέτριος Kapellmeister να διαδεχθεί τον Stokowski;

Για τον Georg Solti:

Ένας εξαιρετικός πιανίστας. Ως διευθυντής μέτριο αυτί, λίγη τεχνική.

Για τον Leopold Stokowski:

Ένας βασιλιάς των ηχοχρωμάτων.

Για τον Arturo Toscanini:

Όλοι λένε πως ο Toscanini είναι ο μοναδικός που έκανε ό,τι έλεγε η παρτιτουρα. Ταυτόχρονα ο Τoscanini είναι ο μοναδικός που δεν έκανε καθόλου μουσική, μόνο νότες. Μια καθαρή φάμπρικα φθόγγων.

Madames et monsieurs, le Celi.

The Eight Great Suites

Ο καλός μας ο Σ.Π.Ρ. ζήτησε να γράψω για τον Handel. Όμως τι ακριβώς να γράψω; Υπάρχουν ιστορίες της μουσικής που μπορεί κανείς να ανατρέξει για να βρει πληροφορίες για τον συνθέτη. Δεν είναι δα και κανένας άγνωστος.

Καθώς ο Σ.Π.Ρ. κάνει/έκανε πιάνο (τελείωσες βρε ή ακόμα;) θα προτιμήσω να υπενθυμίσω ότι πέρα από την φωνητική μουσική (όπερες, ορατόρια κτλ) και τα άλλα πασίγνωστα έργα του συνθέτη για μεγαλύτερα σύνολα, υπάρχει και η μουσική δωματίου και πιο συγκεκριμένα η μουσική για πληκτροφόρα (ο Handel ήταν εκπληκτικός δεξιοτέχνης).

Το θέμα το έχουμε θίξει ξανά: θεωρώ απαράδεκτο το ότι η μουσική αυτή (μαζί με τη μουσική πολλών άλλων σημαντικών συνθετών της περιόδου) έχει εξοριστεί από την επίσημη διδακτέα ύλη που ορίζει το υπουργείο για τη σχολή του πιάνου (από ολόκληρο το μπαρόκ δίνει Μπαχ, Μπαχ και πάλι Μπαχ ― και ο οποίος έτσι όπως διδάσκεται αποσπασμένος από την υπόλοιπη εποχή του καταντάει μπάχαλο). Πως να το κάνουμε; Αλλιώς θα παίξεις τις Σουίτες του Μπαχ, αν το μόνο πράγμα που έχουν δει τα ματάκια σου είναι Σουίτες Μπαχ και αλλιώς αν δεις και Σουίτες άλλων συνθετών της περιόδου ώστε να σχηματίσεις μια γενικότερη εικόνα, ένα context. Πέρα από αυτό δεν καταλαβαίνω: είναι καλύτερες οι Σουίτες του Μπαχ από τις Σουίτες του Χαίντελ ή του Ραμώ;

Ίσως η σημαντικότερη μουσική για πληκτροφόρα του Handel να είναι οι Οκτώ Σουίτες για Τσέμπαλο (Eight Great Suites) ή αλλιώς 1ος κύκλος από Σουίτες (HWV 426-433). Για τις Σουίτες αυτές ο Handel χρησιμοποίησε έναν αριθμό ήδη έτοιμων, παλιότερων κομματιών μαζί με καινούρια μουσική. Στην πρώτη έκδοση του 1720 εξηγεί πως συγκέντρωσε το υλικό του και αφιερώνει τον 1ο αυτό κύκλο στη νέα του πατρίδα, την Αγγλία:

I have been obliged to publish Some of the following lessons because Surrepticious and incorrect copies of them had got abroad. I have added several new ones to make the Work more usefull which if it meets with a favourable reception: I will Still proceed to publish more reckoning it my duty with my Small talent to Serve a Nation from which I have receiv'd so Generous a Protection.

Βάζω αμέσως να ακούσουμε δυο από αυτές και προτρέπω τον Σ.Π.Ρ. να ψάξει να βρει παρτιτούρες για να τις ανακαλύψει καλύτερα. Παίζει ο Murray Perahia, από τους πολύ αγαπημένους πιανίστες του Εξώστη.

Ξεκινούμε με τη 2η Σουίτα σε Φα μείζονα HWV 427. Υπάρχει ένα στοιχείο σε σχέση με την τονικότητα στη Σουίτα αυτή που την κάνει εξαιρετικά ενδιαφέρουσα (καθώς μάλιστα πρόκειται για μπαρόκ). Μπορείτε να βρείτε την ιδιαιτερότητά της; (για να μην πεταχτεί κανένας μάγειρας εξαιρώ τα muppets από το κουίζ). Στην αρχική της μορφή η Σουίτα είχε πέντε μέρη. Η πέμπτη κίνηση τελικά χρησιμοποιήθηκε ως πρελούντιο στη Σουίτα HWV 442 του δεύτερου κύκλου.

Suite for Harpsichord No. 2 in F Major, HWV 427 - I. Adagio.mp3

Suite for Harpsichord No. 2 in F Major, HWV 427 - II. Allegro.mp3

Suite for Harpsichord No. 2 in F Major, HWV 427 - III. Adagio.mp3

Suite for Harpsichord No. 2 in F Major, HWV 427 - IV. Fugue, Allegro.mp3

Και κατόπιν ακούμε την 5η Σουίτα σε Μι μείζονα HWV 430. Ειδικά στις ντουμπλ της Άριας ο Perahia με κάνει να ανατριχιάζω κάθε φορά που τον ακούω. Η Σουίτα αρχικά είχε ένα εισαγωγικό πέρασμα με αρπισμούς. Η Άρια είναι γνωστή ως "The Harmonious Blacksmith". Ο περίεργος αυτός τίτλος (που δεν είναι του Handel) οδηγήσε σε μια σειρά από urban legends για την προέλευσή του.

Suite for Harpsichord No. 5 in E Major, HWV 430 - I. Prelude.mp3

Suite for Harpsichord No. 5 in E Major, HWV 430 - II. Allemande.mp3

Suite for Harpsichord No. 5 in E Major, HWV 430 - III. Courante.mp3

Suite for Harpsichord No. 5 in E Major, HWV 430 - IV. Air.mp3

Σοσιαλιστικός ρεαλισμός made in USA

Εναλλακτικός τίτλος: Μουσική με το κιλό.

Ακούμε την 50ή (από τις 60-τόσες που μας άφησε ― τι κρίμα που δεν πρόλαβε να ξεπεράσει τον Haydn!) Συμφωνία του αμερικανοαρμένιου Alan Hovhaness.

Symphony No. 50 ('Mount St. Helens'), Op. 360 - I.mp3

Symphony No. 50 ('Mount St. Helens'), Op. 360 - II.mp3

Symphony No. 50 ('Mount St. Helens'), Op. 360 - III.mp3

Τι Stockhausen και κολοκύθια; O Hovhaness είναι (ήταν) το μέλλον της σύγχρονης μουσικής. Τον ακούει η κυρία Κούλα στον τρίτο και δεν παθαίνει αποπληξία όπως με τον Karlheinz. Τον συνιστούν 36 κατασκευαστές πλυντηρίων και άλλοι τόσοι όπου γης Λεωτσάκοι (που έγραψαν και αυτό το εκπληκτικό λήμμα στην wikipedia). Τον συνιστούσε και το πάλαι ποτέ Classic CD (ίσως για αυτό είναι πάλαι ποτέ ― τα σημερινά αντίστοιχα συνιστούν ενορχηστρώσεις Στοκόφσκι, αυτά ξέρουν).

Alan Hovhaness, κυρίες και κύριοι, διότι η Ευγενία Μανωλίδου ΤΩΡΑ δικαιώνεται!

Γιατί δεν αντέχω τον Καβάκο

Όταν ακούω τον Καβάκο πονάω. Και δεν μιλάω για ψυχικό πόνο. Μιλώ για έναν καθαρά σωματικό πόνο. Ένα σφίξιμο στο στομάχι, μια γενική συρρίκνωση του σώματος. Αισθάνομαι ακόμη και τους ώμους μου να μαζεύουν. Γιατί; Γιατί δεν αντέχω τόση ομορφιά. Ακόμη χειρότερα, γιατί δεν αντέχω τόση αλήθεια. (Αν κάτι με ενδιαφέρει στη μουσική δεν είναι η ομορφιά, αλλά η αλήθεια. Όταν κάτι είναι αληθινό είναι εξ ορισμού και όμορφο. Το αντίστροφο δεν ισχύει.) Ποια αλήθεια δεν ξέρω. Αλλά πρόκειται για κάτι που επίπονα και διακαώς επιθυμώ και που ξάφνου φανερώνεται, κάτι που όταν το ακούω αναφωνώ "ναι, έτσι έπρεπε να είναι". Μη με ρωτήσετε περισσότερο, δεν μπορώ να το εξηγήσω. Όταν ακούω τον Καβάκο αυτό ακριβώς μου συμβαίνει. Με συγκλονίζει το παίξιμό μου. Με ταπεινώνει. Έχουν οι ερμηνείες του ένα πνευματικό βάρος σχεδόν αβάσταχτο. Ένας καλός μου δάσκαλος είχε πει κάποτε: "την μεγάλη τέχνη δεν την απολαμβάνεις, την αντέχεις. Πρέπει να έχεις το στομάχι να την αντέχεις". Όταν πάω να τον ακούσω, σχεδόν πρέπει να αναγκάσω το χέρι μου, γιατί ακριβώς δεν το αντέχω.





ΥΓ Άσχετα με το προηγούμενο ρομαινρολανδικό σχόλιο [άψογη η ατάκα του justanothergoneoff στο προηγούμενο ποστ], ο Καβάκος έχει εξαιρετικό έλεγχο του δοξαριού του. Ξέρει ακριβώς πώς και πόσο πρέπει κάθε φορά να χρησιμοποιήσει. Παθαίνω πλάκα από το πώς κάνει τις φράσεις. Λένε για τους παλιούς μεγάλους βιολιστές, Heifetz & Σία, αλλά ο Καβάκος τους βάζει κάτω με άνεση. Οι παλιοί πιανίστες λέγανε πως αν δε σου αρέσει η όπερα, δεν μπορείς να παίξεις πιάνο, εννοώντας πως από την όπερα μαθαίνει κανείς τα μυστικά του πώς να φτιάξει μια ωραία φράση, πώς να 'τραγουδήσει" στο πιάνο. Τον Καβάκο θα πρέπει να ακούμε πλέον.

Μπαρδόν; (Τίτλοι & σημειώματα revisited)

Γενικά δεν έχω πολύ διάθεση αλλά αυτό με γαργαλάει να το ανεβάσω. Χωρίς περισσότερο σχολιασμό σας αφήνω να απολαύσετε ένα ακόμα σημείωμα:

ΦΩΣ ΙΙ για ορχήστρα εγχόρδων

Το έργο έχει ένα περιεχόμενο που ταυτίζεται με την αισθητική προοπτική του ωκεάνιου ανθρώπου που βρίσκεται σε μία κατάσταση ψυχονοητικής ολοκλήρωσης. Η έννοια του ψυχικού φωτός που ταυτίζεται με πανανθρώπινες αξίες και ιδέες, είναι πάντα επίκαιρη σ' ένα κόσμο ταραγμένο, παράλογο, όπου οι αξίες καθημερινά ευτελίζονται και το δώρο της ζωής γίνεται ένα ταξίδι στη δυστυχία, τη θλίψη και τη μοναξιά. Η ανθρώπινη ύπαρξη αγωνιά, γιατί η ζωή μας δωρίστηκε ώστε στη διάρκειά της να μετατρέψουμε όσο περισσότερη ύλη σε πνεύμα, και η ίδια κατά τεκμήριο στην ολότητά της μένει να γίνεται μια ματαιότητα.

Η δομή του έργου έχει μια σαφήνεια:

     Α             B        Ανάπτυξη     Coda

a-b-c-a   a-b-a        A+B             a+b

Η αρχή με κινήσεις αργές δημιουργεί την αίσθηση μιας έκφρασης αέναου και παράλληλα τα πρώτα βιολιά αναπαράγουν με γρήγορες κινήσεις υπερκείμενων οκτάβων την αιώνια αντίληψη της καθαρότητας του φωτός. Υπάρχει πάντα η μυστική διάθεση κάθε μιας ψυχής να ανελιχθεί τη σκάλα της λύτρωσης προς την ολοκλήρωση. Η μουσική συμπαρασύρει με μια μεγάλη γκάμα από ηχοχρώματα την ψυχική μας κατάσταση για μια υπέρβαση σε ανώτερο συντονισμό. Στην ουράνια θύμηση της ψυχονοητικής μας μορφής, όπου η διάσταση αυτή είναι και ο κόσμος όπου και ανήκουμε ή και που θα επιστρέψουμε μέχρι την Θέωσή μας!

Το "ΦΩΣ ΙΙ" επιθυμεί να αποτελέσει μια μυστική εμπειρία ανώτατου συντονισμού της ψυχής μας με το "επέκεινα". Να γίνει μία έκφραση πόθου για απελευθέρωση απ' αυτό το είδος φυλακής… απ' αυτό το σχίσμα του υπό ― και του αντί-κειμένου, μια αίσθηση αιώνιας έκφρασης του Απόλυτου… σ' ένα άχραντο κόσμο με τις δυνάμεις του Είναι μας στο φόντο… του Όλου, μια επαφή με των κόσμο των ασωμάτων!

Musica Antiqua (Music to my ears 7)

Στην ακουσματική μουσική δεν τίθεται θέμα ερμηνείας. Ο συνθέτης δεν παράγει παρτιτούρα προς ερμηνεία από τρίτους, παράγει μουσικά αντικείμενα, όπως ένας εικαστικός φτιάχνει κάτι και αυτό είναι. Ακούμε καθαρή, χωρίς ενδιάμεσους να τη νοθεύουν, την συνθετική ιδέα. Ή μήπως όχι;

Αν έχετε παρακολουθήσει συναυλία ακουσματικής μουσικής γνωρίζετε ότι πραγματοποιούνται στο σκοτάδι (το ιδανικό θα ήταν σε απόλυτο σκοτάδι). Αυτό συμβαίνει για να μην αποσπά την προσοχή του κοινού τίποτα πέρα από τον ήχο, να μην απασχολεί τον εγκέφαλο τίποτα άλλο.

Λοιπόν μην κάνετε καν τον κόπο να ακούσετε έτσι σε ανοιχτό χώρο με άλλους να τριγυρνάνε, με ηχεία ίσως όχι σωστά τοποθετημένα κτλ το κομμάτι που ακολουθεί. Βρείτε το καλύτερο ζευγάρι ακουστικών που μπορείτε ώστε να απομονώσετε όσο το δυνατόν τους ήχους του περιβάλλοντος και να έχετε μια καλή εντύπωση του φάσματος και της στερεοφωνίας, σβήστε τα φώτα, κλείστε τα μάτια.

Ακούμε τα εκφραστικότατα Little Animals της Natasha Barrett.

Little Animals.mp3