Βρείτε τις διαφορές

Το πιο ασυγχώρητο πράγμα στην εμπορική μουσική είναι η ισοπέδωση της έντασης. Μια θεμελιώδης παράμετρος του ήχου, ένα από τα πιο ικανά εκφραστικά μέσα της μουσικής μένει ανεκμετάλλευτο και τείνει σε μια μονοδιάστατη αναπαράσταση.

…the dynamic range is the difference between the quietest and loudest parts. For instance, classical music utilizes a huge dynamic range by suddenly moving from very low to very high volume, the cannons in the 1812 Overture being a primary example. Most dance and pop music on the other hand, has a deliberately limited dynamic range so that it remains permanently up front and "in your face".

Rick Snoman, Dance Music Manual

Δεν είναι μόνο η ένταση, σχεδόν κάθε μουσική παράμετρος έχει συρρικνωμένο εύρος. Αυτό έχει ως συνέπεια ένα αισθητικό κορεσμό. Και αυτό είναι που κάνει αυτή τη μουσική εμπορική: η δημιουργικότητα και η έκφραση υποκύπτουν στην ανάγκη η μουσική να είναι συνεχώς αισθητή  ακόμα και στις συνθήκες ενός cafe ή ενός club όπου ο ήχος της ομιλίας των θαμώνων πρέπει ανά πάσα στιγμή να καλύπτεται ή να περιβάλλεται από ένα σταθερό, αμετάβλητης έντασης υπόβαθρο. Άλλος λόγος: μια μουσική με αυτούς τους περιορισμούς αναπαράγεται χωρίς ιδιαίτερο πρόβλημα οπουδήποτε με οποιαδήποτε μέσα, ένα ραδιοφωνάκι της πλάκας με ανύπαρκτης ποιότητας ηχεία καταφέρνει να αποδώσει σχεδόν το σύνολο της ηχητικής πληροφορίας ενός τραγουδιού της Madonna, ενώ συρρικνώνει σε μη αποδεκτό βαθμό το ηχητικό εύρος πχ μιας Συμφωνίας του Mahler.

Η μελέτη για τους διάφορους βαθμούς ελευθερίας της αισθητικής πληροφορίας που έγινε στην §4 υποδεικνύει ότι πολλές "παράμετροι απόκλισης" που τη διέπουν (χροιές, δυναμική, μεταβατικά έναρξης του ήχου, κατανομή των στοιχείων που σχηματίζουν τα σύμβολα μέσα στο ηχητικό αντικείμενο, σφορτσάντο, κ.α.) συνδέονται με τη γενική διάσταση έντασης (δυναμική). Προκύπτει λοιπόν ότι κάθε συστηματική αλλοίωση της διάστασης "ένταση" L θα υποβαθμίσει σε πολύ σημαντικό βαθμό το αισθητικό μήνυμα. Συνδυάζοντας τη διαπίστωση αυτή με την παρατήρηση που κάναμε στο τέλος της §4 για τον τρόπο ακρόασης της σημασιακής πληροφορίας με επιλεκτική καταστροφή του αισθητικού μέρους του μηνύματος.

Ουσιαστικά με τη μέθοδο αυτή υποβιβάζουμε προοδευτικά τη "δυναμική" εώς το όριο καταστροφής της κατανοήσιμης σημασίας του μηνύματος. Γνωρίζουμε βέβαια ότι έτσι η πρώτη που θα εξαφανιστεί είναι η αισθητική πληροφορία. Η μελέτη αυτής της γνωστής με τον όρο εξομάλυνση μεθόδου, που εμείς κάναμε για τη μουσική και άλλοι (Τσέρρυ) για την ομιλία, οδηγεί στο συμπέρασμα ότι είναι δυνατόν να μειώσουμε τη δυναμική, δηλαδή την έκφραση του σήματος, στο μηδέν περίπου (απεριόριστη εξομάλυνση) χωρίς να αλλοιώσουμε σημαντικά την κατανοησιμότητα του ηχητικού μηνύματος, διαφυλάσσοντας δηλαδή σχεδόν ακέραιη τη σημασιακή πληροφορία.

…………………

Το ηχητικό αντικείμενο περιορίζεται σε μια στενή ζώνη, με το ίδιο πάντα πλάτος και εξελίσσεται στο μελωδικό επίπεδο. Τα σύμβολα αποτελούνται από ένα μόνο στοιχείο της ίδιας πάντοτε έντασης ― όποια θέση κι αν έχει το "ύψος" του. Από το αισθητικό μέρος απομένουν μόνο τα καθαρά χρονικά στοιχεία, παραλλαγές διάρκειας και ρυθμού, αποκλίσεις από τις ονομαστικές αξίες των μουσικών φθόγγων ― τελικά ελάχιστο ποσοστό από το τεράστιο αισθητικό δυναμικό του μηνύματος.

Abraham Moles, Θεωρία της Πληροφορίας και Αισθητική Αντίληψη

[Σημ: το βιβλίο του Moles είναι παλιό αλλά παραμένει εξαιρετικά ενδιαφέρον. Στην ελληνική μετάφρασή του εντοπίζω διάφορα προβλήματα στην απόδοση όρων της ακουστικής, της θεωρίας σήματος και των θεωρητικών της μουσικής, κάποια είναι προφανή λάθη πχ σε άλλο σημείο διαβάζουμε για συμφωνικά διαστήματα αντί του σύμφωνα διαστήματα, ενώ για άλλα αναρωτιέμαι αν έχουν αποδοθεί με τον καλύτερο τρόπο πχ στο απόσπασμα παραπάνω καταλαβαίνω ότι με το "μεταβατικά έναρξης του ήχου" εννοεί τα transients αλλά δεν είμαι βέβαιος (καθώς δεν είναι το αντικείμενό μου) αν αυτή είναι η πιο σωστή απόδοση].