Τον Jacobs τον θυμήθηκα και πάλι σήμερα το πρωί που έπεσαν στα χέρια μου παρτιτούρες του Debussy. Όσες εκτελέσεις Debussy κι αν ακούσω πάντα τελικά γυρνώ στις δικές του. Ακόμα και τα πιάνα που επέλεγε έχουν πιο σωστό ήχο για Debussy.
Διαβάστε το λήμμα της wikipedia και ακόμη αυτά:
Remembering Paul Jacobs του Charles Petzold και ένα σημείωμα του Joseph Stevenson.
Αν θυμάμαι καλά (έχω περάσει στο iTunes τα περισσότερα CDs μου, έχω μαζέψει τα δισκάκια και βαριέμαι τώρα να κατεβάζω κούτες και να ψάχνω για φυλλάδια και τα ρέστα) ο Jacobs πρέπει να ήταν ο πρώτος που ηχογράφησε τη σειρά των Εικόνων του 1894 το 1979. Τον κύκλο αυτό τον είχε απορρίψει ο Debussy και βρέθηκε κάπου μισό αιώνα μετά το θάνατό του. Έτσι έμεινε για πολύ καιρό να ξέρουμε μόνο τις Images, Series I & II. Από τα τρία κομμάτια που αποτελούν τον κύκλο του 1894, το δεύτερο, η Sarabande τελικά αποτέλεσε χωρίς καμία αλλαγή το δεύτερο μέρος της Suite pour le piano. Οι ιδέες του τρίτου μέρους χρησιμοποιήθηκαν τελικά αρκετά διαφορετικά στο Jardins sous la pluie από τις Estampes, ενώ στο πρώτο μέρος που ακούμε αμέσως παρακάτω νομίζω ότι προοιωνίζονται το στιλ και οι ιδέες του Hommage à Rameau από την πρώτη σειρά των Εικόνων.
Το τελευταίο κομμάτι των Εικόνων είναι τα χρυσόψαρα, κατά τη γνώμη μου μια από τις πιο εντυπωσιακές στιγμές του Debussy. Είναι σε μεγάλο βαθμό οι κινήσεις και οι χειρονομίες των ηχητικών σχημάτων που φτιάχνουν ένα ιμπρεσιονιστικό ανάλογο των κινήσεων μέσα κι έξω από το νερό των ψαριών. Η εκτέλεση του Jacobs στο κομμάτι αυτό είναι μακράν η καλύτερη που γνωρίζω (και πιστέψτε με ειδικά για τις Images έχω ακούσει πάρα πολλές εκτελέσεις). Το παίξιμό του γλιστράει και σπαρταράει όσο κανενός άλλου. Καταλαβαίνει καλύτερα από κάθε άλλον τη χειρονομιακή γραφή και τις ισορροπίες αυτού του κομματιού: παίξιμο εξαιρετικά ευλύγιστο, είναι καμπύλο όπου (και όσο) χρειάζεται και αντίστοιχα αιχμηρό όπου χρειάζεται.
Επίσης εξαιρετικά σπάνια έχω συναντήσει τόσο καλοπαιγμένα τις "Πατημασιές στο χιόνι" από το πρώτο βιβλίο των πρελουδίων του Debussy. Αυτό που κυρίως με ενοχλεί στο τρόπο με τον οποίο παίζεται συχνά αυτό το πρελούντιο είναι το tempo που παίρνουν, πολύ γρήγορο. Ναι, στο χαρτί δυο σελιδούλες και μάλιστα αραιογραμμένες μοιάζει να είναι, αλλά μην βιάζεστε να το τελειώσετε, δώστε προσοχή. Αισθάνομαι ότι και για το κομμάτι αυτό ισχύει αυτό η φράση του Edwin Denby ότι "η επίδραση των σύντομων κομματιών μπορεί να είναι το ίδιο αποτελεσματική με των μεγάλων" που ενέπνευσε τον John Cage να γράψει τις Σονάτες και Ιντερλούδια.
Η επιγραμματική δύναμη αυτής της μουσικής είναι που διαφεύγει στους περισσότερους και αυτή ακριβώς που τονίζει με την ερμηνεία του ο Jacobs. Ο Debussy είχε πει ότι τα πρελούντιά του είναι για δυο χέρια και τέσσερα αυτιά. Καθώς τελειώνει μια ακρόαση αυτής της εσωτερικής, σχεδόν εξομολογητικής μουσικής έχω την αίσθηση ότι έχω ακούσει μια ολόκληρη συμφωνία. (Θυμάμαι ακόμα ότι ο Σεφέρης κάνει ένα πολύ ωραίο σχόλιο για αυτό το πρελούντιο σε κάποιο από τα ημερολόγιά του αλλά δε μπορώ να το βρω τώρα).
Ίσως να μην είναι τυχαίο ότι ένα από τα πιο ερμητικά από τα πρελούντια ακολουθείται από ένα από τα πιο εκρηκτικά και εντυπωσιακά. Η τέλεια αντίθεση: Όσα είδε ο δυτικός άνεμος.
Επίσης οι ηχογραφήσεις που έκανε με έργα του Ferruccio Busoni χαίρουν πολύ μεγάλης εκτίμησης. Ακολουθεί μικρό δείγμα, το τελευταίο από τα "Έξι σύντομα κομμάτια για την καλλιέργεια του πολυφωνικού παιξίματος" και η 5η Σονατίνα.
Tο κύριο ρεπερτόριο του Jacobs ήταν η σύγχρονη μουσική. Στη συνέχεια τον ακούμε στη διάσημη σπουδή του Olivier Messiaen, Mode de valeurs et d'intensités από τις Quatre etudes de rythme. Από κάποιους παλιότερους έχω ακούσει να λέγεται ότι με αυτό το κομμάτι ξεκινάει η μουσική του 2ου μισού του 20ού αιώνα. Υπερβολή ίσως, αλλά σίγουρα είναι ένα από τα σημαντικότερα έργα της μουσικής του 20ού αιώνα.
Θα κλείσω αυτό το αφιέρωμα στον Paul Jacobs με ένα "ντοκουμέντο". Θα ακούσουμε αποσπάσματα ηχογράφησης ενός ρεσιτάλ που έδωσε ― αν θυμάμαι καλά ― το 1980 με "κλασικά" (εντός κι εκτός εισαγωγικών) έργα που έχουν επιρροές από την τζαζ. Ακούμε τον ίδιο να προλογίζει τα έργα στο κοινό οπότε όποια άλλα σχόλια περιττεύουν.
Ο Aaron Copland έπαιξε σημαντικό ρόλο για την επιστροφή του Jacobs στις ΗΠΑ ― γενικά ο Copland ήταν μια πολύ σημαντική φιγούρα και γύρω του είχαν συγκεντρωθεί πολλοί gay μουσικοί, αυτό αξίζει ξεχωριστή ανάρτηση αλλά για την ώρα παραπέμπω στο ακόλουθο απόσπασμα Τhe Dean of Αmerican Gay Composers.
Κάποια ακόμα χαρακτηριστικά του Jacobs που θαυμάζω ακούγοντας τα παραπάνω αποσπάσματα είναι η αμεσότητά του με το κοινό. Τόσο σε αυτές όσο και σε άλλες ηχογραφήσεις μου αρέσει πολύ το ότι δε φοβόταν να τσαλακώσει το καλογυαλισμένο κλασικό του παίξιμο αν αυτό ζητούσε η μουσική. Πολύ θα ήθελα περισσότεροι κλασικοί πιανίστες να τολμούσαν/μπορούσαν να το κάνανε αυτό.
Από το ίδιο ρεσιτάλ, ακούμε από τα Ghost Rags του William Bolcom το Graceful Ghost Rag (τον τίτλο Ghost Rags σε ένα σετ τριών Ragtimes του Bolcom τον έδωσε ο Jacobs και ο Bolcom τον υιοθέτησε).
3 σχόλια:
Πολύ ενδιαφέρον, thanks!
Παρακαλώ.
Ας επισημάνω μόνο ότι υπάρχει και ο οργανίστας Paul Jacobs (απλή συνωνυμία). Ο τελευταίος ήταν δάσκαλος του Cameron Carpenter.
Δημοσίευση σχολίου