Αφήνουμε τους πανηγυρισμούς για τα βασικά αγαθά αυτής της ζωής και πάμε στην τελευταία ανάρτηση αυτού του πολύπαθου ταξιδιού.
Δυο μέρες μετά την αποφράδα συναυλία με τον Δανιήλ που λέγαμε στο προηγούμενο ποστ πήγαμε και ακούσαμε την Staatskapelle Berlin, την κατεξοχήν ορχήστρα του παπάρα - να μην ξεχνιόμαστε - υπό τον Philippe Jordan, τον προστατευόμενό του, στο Konzerthaus. Αυτή ήταν μακράν και η καλύτερη συναυλία που ακούσαμε. Πώς γίνεται μια χειρότερη ορχήστρα σε χειρότερη αίθουσα να παίζει καλύτερα από τη Φιλαρμονική του Βερολίνου; Η απάντηση λέγεται Philippe Jordan. Να μην το βασανίζουμε, το παληκάρι έλαμψε. (Με τρόμο βέβαια διάβασα στο βιογραφικό του πως από την επόμενη σεζόν αναλαμβάνει τη Όπερα της Βαστίλης! Μπρρρρρ... Εκεί δεν πας για να φτιάξεις καριέρα, αλλά για να την χαλάσεις. Να σας θυμίσω τι συνέβη πριν από δεκαπέντε χρόνια περίπου με τον Myung-Whun Chung. Μια χαρά πετυχημένος μαέστρος, είχε ανεβάσει το επίπεδο της ορχήστρας και τη φήμη της όπερας και τον πετάξανε έξω κακήν κακώς. Από τότε δε νομίζω να ξανασχολήθηκε κανείς σοβαρά μαζί της).
Το καλύτερο όμως της βραδιάς ήταν η Waltraud Meier. Πρώτη φορά την ακούσαμε ζωντανά τόσο εγώ όσο και ο rowlf και μείναμε άφωνοι από την φωνάρα της. Από φωνή φωνή που θα έλεγε και ο σχωρεμένος ο Ζαμπέτας. Ερμήνευσε κάτι τραγούδια του Ernest Chausson με μια απίστευτη ευκολία, χρόνια είχα να ευχαριστηθώ τόσο. Ο Waldorf βέβαια που ήξερε τι θα άκουγε, επικρότησε ικανοποιημένος. Μετά ήρθε η Θάλασσα του Κλαύδιου Αχιλλέα. Μια χαρά ήτανε, υπήρχανε βέβαια κάπου εκεί κρυμμένες οι ευκολίες μιας ορχήστρας όπερας, αλλά το καραγουστάραμε.
Η επόμενη συναυλία ήταν με την Mitsuko Uchida στην Kammermusiksaal της Philharmonie. Να την πω την αμαρτία μου, να την πω. Ονομαστικά μου ήταν γνωστή. CD της δεν είχα ακούσει ποτέ, αλλά κάποια στιγμή είχα κοιτάξει κάποια video στο youtube και δεν είχα καταλάβει γιατί τόσος ντόρος γύρω από το όνομά της. Ο rowlf όμως από την άλλη είχε ακούσει εξαιρετικά σχόλια για την πάρτη της οπότε με τράβηξε. Ακούσαμε την 30η σονάτα για πιάνο, τον κύκλο τραγουδιών An die ferne Geliebte και το Τρίο του Αρχιδούκα, όλα έργα του Λουδοβίκου βαν Μπετόβεν. Είχαμε εξαιρετικές θέσεις, τις εντυπώσεις όμως τις αφήνω στον rowlf:
Πριν πιάσω την Uchida να συμπληρώσω για την συναυλία με Meier - Jordan. Με τη Meier (που το έχω πει ότι τους τραγουδιστές δεν τους πολυχωνεύω, καθότι συνήθως ακατοίκητο το πάνω πάτωμα) μου σηκώθηκε το στιλπνό μου τρίχωμα κάγκελο. Δεν γίνονται αυτά τα πράγματα! Εγώ κι ο μάγειρας το έργο του Σωσόν δεν το ξέραμε (δεν είχαμε και τον συνθέτη σε μεγάλη υπόληψη) και περιμέναμε τα χειρότερα, αλλά μας καθησύχασε ο Waldorf, à propos το έργο ήταν το Poème de l'amour et de la mer, εξαιρετικό δείγμα της προ Debussy γαλλικής μουσικής. Το ξαναλέω: κάγκελο η τρίχα, κρατιόμουν να μη με πάρουν τα ζουμιά και γίνω τελείως ρόμπα! με ελάχιστους μουσικούς μου έχει συμβεί αυτό. Οι τεχνικές δυσκολίες είχαν πάει βόλτα παραδίπλα, είχε μείνει μόνο η μουσική. Ακούω άλλους τραγουδιστές και έχω την εντύπωση ότι θα τους βγει το λαρύγγι από το στόμα, το ζορίζουν το πράμα και το κοινό μοιάζει να εντυπωσιάζεται από το ζόρι τους. Αυτό που μας δίνουν είναι ζόρι μετά μουσικής, η Meier μας έδωσε καθαρή, ατόφια μουσική. Και μόνο για την Meier άξιζε το ταξίδι. Περιττό να πω ότι μετά όλη η αίθουσα (γεμάτη, δεν έπεφτε καρφίτσα) τους αποθέωσε. Το χειροκρότημα απλά δε σταματούσε και δεν ξέρω πόσες φορές τους βγάλαμε έξω, ξανά και ξανά. Η συναυλία είχε ως θέμα τη θάλασσα. Εκτός από τoν Chausson και τον Debussy μας παίξανε μια εισαγωγή Mendelssohn, Meeresstille und glückliche Fahrt (ξέρω ότι πολλοί δεν τον έχουνε σε μεγάλη εκτίμηση αλλά εμένα μου αρέσει πολύ, τον θεωρώ μεγάλο συνθέτη) και τα επίσης αριστουργηματικά Τέσσερα Θαλασσινά Ιντερλούδια του Britten. Τι να πω, το είπε κι ο μάγειρας. Πραγματικά απολαύσαμε και καταευχαριστηθήκαμε όλη τη συναυλία. Πολύ ωραίο πρόγραμμα, πολύ ωραίες ερμηνείες. Τι άλλο να ζητήσει κανείς; Το ερώτημα είναι: Γιατί μια σαφώς κατώτερη ορχήστρα με ένα σχετικά νέο μαέστρο να μας αρέσουν τόσο ενώ μια από τις καλύτερες ορχήστρες του κόσμου με ένα επίσης πολύ ωραίο και εντυπωσιακότατο πρόγραμμα να μας αφήσουν από ψυχρά αδιάφορους σε κάποια σημεία μέχρι εκνευρισμένους και απογοητευμένους σε άλλα; Τι κάνει νιάου-νιάου στο πόντιουμ; Το είπε ο μάγειρας.
Για την Uchida τώρα. Εκεί επέμενα και έφταιγα εγώ και τους πήρα στο λαιμό μου. Αλλά έλα που μια γνωστή μου που εκτιμώ πολύ τη γνώμη της μου είχε πει τα καλύτερα όταν την είχε ακούσει στο Μέγαρο στην Αθήνα να παίζει Hammerklavier. Ειδικά ο Waldorf με βαριά καρδιά μας ακολούθησε και σηκώθηκε κι έφυγε αμέσως μετά τη σονάτα, δεν άντεξε. Και πόσο δίκιο είχε! Δεν υπερβάλω καθόλου: έχω ακούσει πολύ καλύτερες εκτελέσεις της σονάτας αυτής σε διπλώματα πιάνου και μάλιστα αν έβγαινε μαθητής και έπαιζε αυτή τη σονάτα έτσι δεν ξέρω κατά πόσο θα τον περνούσανε. Τόσο χάλια! Δεν ήταν οι νότες που της έφευγαν συνέχεια, αν η ερμηνεία ήταν καλή αυτά εύκολα θα παραβλέπονταν. Δεν υπήρχε ούτε άρθρωση, ούτε καλή χρήση του πεντάλ (ένα συνεχές μπούγιο ακούγαμε). Και φυσικά όταν υπάρχουν τόσο σοβαρά προβλήματα για τι μουσική και έκφραση να μιλήσουμε; Απλά ξεπέρασε και τα χάλια στη διεύθυνση του Barenboim, ο οποίος για να λέμε και του στραβού το δίκιο, ένα πιάνο το παίζει και το παραπαίζει. Για τα άλλα έργα τι να πω; Από τη μια το παίξιμο στο ίδιο επίπεδο, από την άλλη όπως είπε κι ο μάγειρας "ε, ο Beethoven δεν έχει μείνει γιατί έγραφε ωραία τραγούδια" για τον κύκλο που μας είπαν (ούτε θυμάμαι ποιο ήταν το όνομα του τενόρου, ενός τελείως καημένου μπεμπέ που ούτε φωνή ούτε ταλέντο ούτε αντίληψη είχε αλλά μάλλον κάποιος θέλει να προωθήσει), ούτε επίσης το τρίο του αρχιδούκα ανήκει στα αριστουργήματα του Λουδοβίκου (είναι από τα έργα που δεν τελειώνουν με τίποτα και για τα οποία όπως μου αρέσει να λέω κι όπως μου ακούγονται, η Γερμανική μουσική αυτοθαυμάζεται χωρίς τελειωμό ― τα υπόλοιπα τα κρατάω για μετά... ).
Την Παρασκευή πήγαμε στην Staatsoper. Ξέρετε πως ο μούργος δεν είναι και ο μεγαλύτερος λάτρης του λυρικού θεάτρου, αλλά για τη Σαλώμη του Στράους έκανε τα στραβά μάτια ή μάλλον τα στραβά αυτιά. Για το συγκεκριμένο έργο δήλωσε πως θα το ανεχόταν εν πάση περιπτώσει το πανηγύρι. Είχαμε την ατυχία να διευθύνει ο Christobal Halffter. Τον συγκεκριμένο μαλάκα είχα την ατυχία να τον ακούσω πριν από πολλά χρόνια να διευθύνει την Staatskapelle Dresden, όταν είχε επισκεφτεί την Ελλάδα και τώρα μη έχοντας επιλογή αναγκάστικα να τον ξαναανεχτώ. Πραγματικά η παράσταση ήταν πολύ μέτρια. Η Σαλώμη ήταν αξιοπρεπέστατη, χωρίς να μας ξετρελάνει, ωραία βυζιά να προσθέσω και για τα 50 της χρόνια είχε πολύ ωραία διατηρημένο σώμα. Η Ηρωδιάδα ήταν μια γριά καρακάξα, που δεν έβγαζε φωνή, μάλλον την βάλανε τιμητικά και οικονομικά και μετέφεραν έτσι το κόστος στα αυτιά μας. Ο Waldorf μας πληροφόρησε πως στην πρεμιέρα την κράξανε τόσο άσχημα που δεν βγήκε παρά μόνο μια φορά να υποκλιθεί. Η παράσταση πραγματικά δε θα ήταν αξιομνημόνευτη, αν δε συνέβαινε το εξής απίστευτο περιστατικό (Φώτα παρακαλώ και το πληκτρολόγιο για άλλη μια φορά παραχωρείται στον rowlf):
Και πάλι πριν πω για αυτό για το οποίο με κάλεσε ο μάγειρας, διευκρινίζω: Αρκετά έργα του Strauss, παρότι Γερμαναράς, μου αρέσουν ― καλά δεν τα έχω και για πρωινό μου, αλλά τα ακούω μια χαρά πχ από τις όπερες Σαλώμη και ειδικά Ηλέκτρα, ευχαρίστως να πάρω μια καλή παράσταση, τον αλλον τον μαλάκα δεν αντεχώ, αλλά περίμενε, περίμενε...
Τέλος πάντων η παράσταση ήταν όπως λέει ο μάγειρας, μετριότατη. Και ενώ λοιπόν έχουμε φτάσει στο πιο γνωστό σημείο, την κορύφωση της όπερας ήτοι το χορό των επτά πέπλων, διαπιστώνουμε ότι ο σκηνοθέτης αποφάσισε να μας δώσει the full monty και η Σαλώμη όντως να τα πετάει όλα. Και βέβαια μαζί με μας αυτό το διαπιστώνει όλο το θέατρο. Κι ενώ το μάτι του μάγειρα έχει ανοίξει, κι εγώ είμαι "whatever", βλέπουμε μια (ομολογουμένως καλοντυμένη) κυρία (δεν ήταν νεαρή αλλά δεν την είχαν πάρει και τα χρόνια) στην μπροστινή σειρά από τη δική μας να πετάγεται έντρομη, να τσαλαπατάει όσους βρίσκονταν στα καθίσματα δίπλα της, να τρέχει στην έξοδο και να βρονταει την πόρτα πίσω της. Πάει, λάλησε αυτή λέμε και ξαναγυρνάμε στην παράσταση. Με το που τελειώνει ο χορός των επτά πέπλων και η Σαλώμη ντύνεται, την βλέπουμε τσουπ να ξαναμπαίνει μέσα και να κάθεται να δει το υπόλοιπο της παράστασης σα να μην έγινε τίποτα. Μετά αντί να σχολιάζουμε την παράσταση, σχολιάζαμε την τύπισσα και κάναμε τρελά σενάρια: μήπως ήταν από τον πολιτιστικό και εξωραϊστικό σύλλογο "Τάξις & Ηθική στην Όπερα"; όχι τίποτα άλλο να τους την γνωρίσουμε και να την κάνουν επίτιμο μέλος οι συνδικαλιστές της ΕΛΣ! (που εδώ που τα λέμε ας κάνανε το ίδιο και τα δικά μας τα ζώα, ας βγαίνανε έξω και ας ξαναμπαίνανε μετά ― χώρια που ακόμα και σεμνότυφοι να το παίξουμε δε συγκρίνεται το τσιτσίδι με ένα ψεύτικο φιλί ― και βέβαια στα επεισόδια της ΕΛΣ το κακό ξεκίνησε από τους ίδιους τους μουσικούς) Μήπως πάλι η θέα της γυμνής Σαλώμης της ξύπνησε αισθήματα που δεν ήθελε να παραδεχτεί; Μήπως ήταν κάποια extreme περίπτωση asexual/autosexual ή δεν ξέρω τι και φρίκαραρε τόσο πολύ από ένα ζευγάρι βυζιά; Ποιος ξέρει;
Λοιπόν, όλα αυτά είναι απλώς οδοντόκρεμες. Ένα ήταν το γεγονός της εβδομάδας και ας γαβγίζει ο σκύλος όσο θέλει. Η Φιλαρμονική του Βερολίνου υπό τον Σερ Σάιμον έκανε πρόβες το Λυκόφως των Θεών για την παραγωγή του Φεστιβάλ του Aix-en-Provence. Ο Waldorf καθάρισε. Κανόνισε να μπούμε στις πρόβες, μας έδωσε και ένα Klavierauszug και μας ξαμόλυσε. Ο μούργος δεν άντεξε παρά μόνο μισή πρόβα, αλλά εγώ βρήκα την χαρά μου. Από τις πιο ωραίες εμπειρίες της ζωής μου να ακούω την BPhil να παίζει το Trauermarsch. Mέχρι τότε πρέπει να πω, νόμιζα πως τα ξύνανε λίγο, αλλά μόλις ξεκίνησε τους είδες να κάθονται καλά στην καρέκλα, να παίρνουν το ύφος "τώρα αυτό είναι δική μας δουλειά" και να βαράνε τα όργανά τους στο φουλ. Απλώς θεσπέσιο. Καραγούσταρα. Δε θα άλλαζα με τίποτα στον κόσμο αυτήν την εμπειρία. Υπέροχο. Τα μπάσσα, τα χάλκινα, η είσοδος της τρομπέτας. Ναι ρε γαμώτο, έτσι πρέπει να είναι η μουσική. Waldorf, μπορεί να μη μου δίνεις εισιτήρια για το Bayreuth, αλλά θα σου είμαι αιώνια ευγνώμων γι' αυτήν την εμπειρία.
Parsifal, καραζηλεύω τις παραγωγές που βλέπεις, αλλά ελπίζω αυτή τη φορά να σε έκανα να ζηλέψεις λίγο :) (Τώρα δεν ξέρω τι θα γράψει ο μούργος σχετικά, αλλά μέχρι εκεί φτάνουν τα αυτιά του. Χε, χε, χε...)
Αυτό που έχει να πει ο μούργος είναι: τον κακό σου τον καιρό, ρε! Τώρα όμως θα γράψω αυτά που δεν έγραψα πριν. Θυμάστε για την αυταρέσκεια και τον ναρκισσισμό της Γερμανικής μουσικής που έλεγα πιο πάνω; Ε, αυτά τα πήρε εργολαβία και τα ανύψωσε σε δυσθεώρητα ύψη ο Wagner. ΔΕΝ ΤΟΝ ΑΝΤΕΧΩ!!! Και διάφορα θύματα σαν και σένα μάγειρα θαμπώνονται ωσάν ιθαγενείς που τους κουνάνε γυαλάκια κάτω από τη μύτη από αυτό το ξεδιάντροπο και άτεχνο "δοξάστε με" από το οποίο ώζει από το πρώτο ως το τελευταίο δευτερόλεπτο η κακογραμμένη (ΝΑΙ ΚΑΚΟΓΡΑΜΜΕΝΗ και δεν το λέω εγώ αυτό, ούτε είναι απλώς "άποψή" μου) μουσική του. Μωρέ θα έγραφα κι άλλα, αλλά έχε χάρη που κωλύομαι γιατί θα ξεσπάσει σάλος! :·Ρ
Κλείνοντας, οφείλω να πλέξω το εγκώμιο του Waldorf. Ένα σημαντικό μέρος του ταξιδιού το αφιερώσαμε για να γνωρίσουμε την πόλη και να επισκεφτούμε γκαλερί. Λόγω υποχρεώσεων δεν μπορούσε να μας ακολουθεί συνέχεια, άλλωστε το Βερολίνο το ξέρει αρκετά καλά. Την τελευταία μέρα επισκεφτήκαμε όλοι μαζί τη Neue Nationalgalerie, όπου άνοιγε εκείνη τη συγκεκριμένη μέρα μία καινούρια έκθεση με τίτλο Bilder Träume. Παραδέχομαι πως το να επισκέφτεσαι μία έκθεση μοντέρνας τέχνης με τον Μεγάλο είναι καταπληκτική εμπειρία. Δεν είναι μόνο τα σχόλιά του για τους πίνακες, αλλά και οι παραλληλισμοί που κάνει με τη μουσική της εποχής εκείνης που διευρύνουν πολύ τον τρόπο πρόσληψης και κατανόησης των έργων. Ένα πολύ μεγάλο ευχαριστώ για τη γαμάτη εβδομάδα. Άντε και η επόμενη στην Νέα Υόρκη :)
Πράγματι η Bilder Traüme στη Neue Nationalgalerie ήταν απίστευτη έκθεση και ο Waldorf απόλαυση. Κυριότερο θέμα και πορεία της έκθεσης οι επιρροές που άσκησε ο σουρεαλισμός στον πρώιμο αφηρημένο εξπρεσιονισμό. Υπήρχαν έργα σουρεαλιστών που πήγαν στις ΗΠΑ (κυρίως λόγω B' παγκοσμίου πολέμου) και πρώιμα έργα αφηρημένων εξπρεσιονιστών αλλά και άλλων αμερικανών και ευρωπαίων καλλιτεχνών, αναφέρω ενδεικτικά ονόματα Magritte, Man Ray, Miró, Henry Moore, Picabia, Picasso, Pollock, Rothko, Yves Tanguy, Dorothea Tanning, Tzara, De Kooning, Frida Kahlo, Giacometti, Max Ernst, Duchamp, Dali, Calder, Balthus, Arp και πάρα πολλά ακόμα ονόματα. Την έκθεση αυτή την αφήσαμε αναγκαστικά για το τέλος μερικές ώρες πριν πετάξουμε ο μάγειρας στο βορά κι εγώ στο νότο γιατί είχε εγκαίνια μόλις το προηγούμενο βράδυ, αλλά αποδείχθηκε μια εκπληκτική κορύφωση.
Πέρα από την έκθεση αυτή και όσο ο μάγειρας άκουγε πρόβες Wagner (πφφφ…) στη Philharmonie, λίγο παραδίπλα ο Waldorf σε ένα από τα κενά του μου έκανε μια απίστευτη ξενάγηση στο Kunstgewerbemuseum Berlin η οποία εξελίχθηκε σε μια εκπληκτική διάλεξή του για την ιστορία και την εξέλιξη της δυτικής αισθητικής. Το μουσείο έχει αντικείμενα καθημερινής χρήσης από έπιπλα και αντικείμενα οικιακής χρήσης μέχρι κοσμήματα, και τελετουργικά (μαγικά) αντικείμενα από το μεσαίωνα μέχρι σήμερα. Ποτέ δεν περίμενα χρηστικά αντικείμενα να με συγκινήσουν τόσο. Από τις πιο ωραίες στιγμές του ταξιδιού. Έβαλα σε σειρά στο μυαλό μου πάρα πολλά πράγματα.
Επίσης πολύ ωραίες ήταν οι τσάρκες μας με το μάγειρα (μάγειρα, ποια περιοχή ήταν; ― ο μάγειρας είχε ξαναπάει Βερολίνο και ήξερε κάποια πράγματα, ο δε Waldorf το ξέρει όπως το σπίτι του) σε μια από τις πιο γραφικές περιοχές του Βερολίνου γεμάτη με τις πιο χαριτωμένες μικρές αυλές-δαιδάλους μέσα στις οποίες υπάρχουν αναρίθμητες μικρές γκαλερί. Σε μια από αυτές πετύχαμε και μια έκθεση του Ross Watson όπου και έσουρα με το ζόρι τον καημένο τον μάγειρα (με το που το είδα φώναζα σα χαζό: "αααα, εδώ θα πάμεεεε. Πάααμεεε"). Συναντήσαμε μάλιστα και τον ίδιο το ζωγράφο και είχαμε μια σύντομη κουβέντα μαζί του (πολύ πρόσχαρος και φιλικός, μας άφησε τις καλύτερες εντυπώσεις).
Preview/Teaser: Die grosse Linie
1 σχόλιο:
Δημοσίευση σχολίου