11/10/11

Τάσεις

Βλέπω στο πρόγραμμα του ΜΜΑ τη συναυλία της Καμεράτας με τίτλο "Σύγχρονες Μουσικές Τάσεις από την Αμερική" που σχολιάζεται με τη φράση "Δύο «παραδοσιακοί» αμερικανοί συνθέτες συναντούν δύο σύγχρονους μινιμαλιστές".

Κατόπιν μαθαίνουμε ότι οι "παραδοσιακοί" (sic) συνθέτες είναι ο Samuel Barber και ο George Gershwin ενώ οι "σύγχρονοι μινιμαλιστές" (sic) είναι ο Philip Glass και ο John Adams. Το ότι κάποιος σκέφτηκε να χρησιμοποιήσει το tag "Σύγχρονη Μουσική" σε συναυλία με έργα Barber και Gershwin παραπέμπει στην ελληνική ωδειακή αντίληψη σύμφωνα με την οποία οτιδήποτε έπεται του ρομαντισμού είναι σύγχρονη μουσική. Το Μέγαρο θέλει να μας κάνει να πιστεύουμε ότι είναι καλύτερο από τέτοιες ακραία αναχρονιστικές αντιλήψεις αλλά παρά το περιτύλιγμα δεν πείθει στο ελάχιστο.

Δε θα μπω στον κόπο να σχολιάσω πόσο επιτυχημένη είναι η χρήση του επιθέτου "παραδοσιακός" (ακόμα και εντός εισαγωγικών) ως χαρακτηρισμός συνθέτη που ανήκει σε κάποια παράδοση και ας βγάλω στην άκρη τους "παραδοσιακά σύγχρονους" ή "σύγχρονα παραδοσιακούς" Barber και Gershwin. Το βαρύ αμάρτημα είναι το "Σύγχρονες Τάσεις" του τίτλου. Η φράση συνήθως σχετίζεται με ό,τι πιο καινούριο. Το "σύγχρονες τάσεις" υπονοεί μια στροφή που δεν έχει γίνει ακόμα ευρέως αντιληπτή αλλά αρχίζει να διαφαίνεται. Συνθέτες όπως ο Glass και ο Adams δεν είναι νέα φιντάνια που ξετσουτσούνισαν χθες, κοντεύουν να βγουν στη σύνταξη, ό,τι νέο και ουσιαστικό είχαν να δώσουν το έδωσαν δεκαετίες πριν, ανήκουν πια σε αυτό που θα λέγαμε κατεστημένο, είναι οι ίδιοι ―κατά τον χαρακτηρισμό των μουσικολόγων του Μεγάρου― "παραδοσιακοί", είναι ήδη εδώ και πάρα πολύ καιρό μέρος της αμερικανικής παράδοσης. Το να θεωρεί κανείς το Shaker Loops, έργο που γράφτηκε το 1978, δείγμα σύγχρονης μουσικής τάσης, δείχνει (και πάλι) μόνο μια τρομακτικά εκτροχιασμένη αντίληψη του χρόνου.

Ένα τελευταίο. Καταλαβαίνω γιατί οι συντελεστές της συναυλίας επέλεξαν αυτό το ρεπερτόριο από την αμερικανική μουσική του 20ού αιώνα αφού η νοοτροπία τους μου είναι γνώριμη. Αισθάνονται ότι είναι στα μέτρα τους. Είναι τονική μουσική. Αλλά παρότι νομίζουν ότι είναι μουσική που μπορούν να καταφέρουν, μια σοβαρή προσέγγιση της μινιμαλιστικής μουσικής φέρει τη δική της αυστηρή ερμηνευτική παράδοση που τους είναι τελείως ξένη (καθώς βρίσκεται πιο κοντά στα ρεύματα της μουσικής πρωτοπορίας) και δε μπορεί να επιτευχθεί μέσα σε μερικές πρόβες. Αλλά έτσι κι αλλιώς κρίνοντας από το κείμενο στο site του Μεγάρου κάθε ελπίδα για σοβαρότητα έχει ήδη εξανεμιστεί.

Δεν υπάρχουν σχόλια: