Κι όμως, δεν μπαίνει θέμα να σταματήσει την προσπάθεια. Το πλάσμα που βλέπουμε στον καθρέφτη θα συνεχίσει τον αγώνα ώσπου να πέσει. Κι αυτό, όχι γιατί είναι φύση ηρωική. Απλώς δεν μπορεί να σκεφτεί καμιά εναλλακτική λύση.Μια από τις παρενέργειες αυτής της αδράνειας είναι η φευγαλέα ψευδαίσθηση της ομορφιάς. Αυτή η ψευδαίσθηση παρουσιάζεται για λίγο κατά τη διάρκεια της συνεχώς διογκούμενης προσπάθειας της Φωτόπτωσης του Bernd Alois Zimmermann, ενώ ο συνθέτης είχε ήδη αρχίσει να επεξεργάζεται την εναλλακτική λύση.
Κρίστοφερ Ίσεργουντ
Photoptosis, Prélude für großes Orchester
9 σχόλια:
Πώς κρίνεις την τεχνική του κολάζ; Εμένα με ξενίζει συνήθως, αλλά εδώ μάλλον λειτουργεί.
Ο Zimmermann χρησιμοποιεί πολύ συχνά κολάζ και κατά τη γνώμη μου είναι ο μόνος που ξέρει πως να το χρησιμοποιεί.
Για παράδειγμα η εμφάνιση της 9ης μπορεί να μοιάζει ξαφνική αλλά την έχει προετοιμάσει πολύ καλά τόσο αρμονικά όσο και ρυθμικά.
Με άλλα λόγια αν ξέρει κανείς τι κάνει και μπορεί να το δικαιολογήσει καλλιτεχνικά, είμαι εντάξει.
Το πρόβλημα με το κολάζ είναι ότι το συνηθέστερο χρησιμοποιείται καταχρηστικά ως μέσο εντυπωσιασμού.
"Για παράδειγμα η εμφάνιση της 9ης μπορεί να μοιάζει ξαφνική αλλά την έχει προετοιμάσει πολύ καλά τόσο αρμονικά όσο και ρυθμικά."
Εννοώ ότι λειτουργεί σχεδόν φασματικά σε αυτό το σημείο.
Ναι, καταλαβαίνω τι εννοείς. Κάπως έτσι νομίζω προετοιμάζει και ο Dutilleux στο Mystère de l'instant την εμφάνιση ενός αποσπάσματος από το La Mer.
Δυστυχώς δεν το ξέρω το Mystère de l'instant. Θα το προσπαθήσω να το βρω.
Σκέφτομαι πόσα έργα χρησιμοποιούν τη θάλασσα με κολάζ.
Αυτή τη στιγμή θυμάμαι τα:
Τα Dialogues (κοντσέρτο για δυο πιάνα και ορχήστρα) και Monologues (εκδοχή του προηγούμενου για δυο πιάνα ― αφιερωμένο μάλιστα στη μνήμη του Debussy) του Zimmermann.
Η Συμφωνία του Berio.
Το Quotation of dream του Takemitsu.
Όλα τα θεωρώ επιτυχημένες χρήσεις κολάζ.
Να προσθέσω και το έργο του Dutilleux που ανέφερες και νομίζω ότι μπορούμε να πούμε ότι για να πετύχει η συνταγή κολάζ χρειάζεται να τα κάνεις θάλασσα.
Zimmermann άρχισα να ακούω πάρα πολύ πρόσφατα, αλλά με έχει συνεπάρει. Ποια κομμάτια του μου προτείνετε;
@ Dynx
Ο Zimmermann δεν έχει μας έχει αφήσει πολύ μεγάλο αριθμό έργων. Όχι γιατί δεν έγραφε πολύ αλλά γιατί η γραφή του είναι συχνά ασύλληπτα πυκνή και σύνθετη και ο ίδιος ήταν παρανοϊκά τελειομανής (όπως όλοι οι μεγάλοι καλλιτέχνες). Μόνο την παρτιτούρα από τους Στρατιώτες να δεις σε πιάνει ίλιγγος αναλογιζόμενος πόση δουλειά είναι να αντιγράψει κανείς το κείμενο, πόσο μάλλον να το συλλάβει, να το οργανώσει και να το συνθέσει. Το στιλ του άλλαξε κατά τη διάρκεια της διαδρομής του όσο ίσως κανενός άλλου συνθέτη στην ιστορία της μουσικής. Ξεκίνησε γράφοντας στο παλαιομοδίτικο στιλ του Hindemith, πέρασε από το σειραϊσμό και έφτασε μέχρι μια ultra-πρωτοποριακή αλλά καθαρά προσωπική γραφή. Σε αυτή την κατάσταση της διαρκούς μεταμορφώσεώς του νομίζω ότι οφείλεται και η εμμονή του με το κολάζ όπως επίσης και άλλα στοιχεία της μουσικής και της κοσμοθεωρίας του πχ αυτό που ονόμαζε "σφαιρικότητα του χρόνου" (στην οποία στηρίζεται και η Φωτόπτωση, ένα έργο που κατά κάποιον τρόπο "διπλώνει" στη μέση ώστε η αρχή και το τέλος του να ενωθούν για να φανεί ότι το ένα είναι το αρνητικό του άλλου, ξεκινούμε από το απόλυτο σκοτάδι για να φτάσουμε στο εκτυφλωτικό φως που καίει τα πάντα ―σε κανένα από τα δυο δε μπορούμε να δούμε).
Τον θυμόμαστε όμως περισσότερο για τα έργα της ώριμης περιόδου του (1960-1970). Αυτά και προτείνω. Βέβαια κάτι που χρειάζεται να πω είναι ότι αυτή η πυκνή και σύνθετη γραφή του σημαίνει ότι τα έργα του είναι ιδιαίτερα δεξιοτεχνικά και η ερμηνεία τους είναι πάντα μεγάλη πρόκληση, ωθεί τους ερμηνευτές του στα όρια των δυνατοτήτων τους. Έτσι οι ερμηνείες και οι ηχογραφήσεις που υπάρχουν πάσχουν από το πρόβλημα από το οποίο υποφέρει η περισσότερη σύγχρονη μουσική, συχνά το τελικό ηχητικό αποτέλεσμα απέχει πολύ από το να δικαιώνει αυτό που δίνει μια νοερή ακρόαση της παρτιτούρας.
Αν δεν το έχεις υπόψη σου, δες στο Ubu Web όπου υπάρχει να κατεβάσεις σε mp3 η Μουσική για τα Δείπνα του Βασιλιά Ιμπί, που είναι εξ ολοκλήρου κολάζ. Υπάρχει κι ένα ωραίο συνοδευτικό κείμενο. Από την πλευρά μου να επισημάνω για αυτό το πολύ ευφυές έργο το ρόλο που παίζει η ενορχήστρωση του Zimmermann στο να αλλοιώσει τον αρχικό χαρακτήρα των μουσικών αποσπασμάτων που χρησιμοποιεί, πως και μέσω της ενορχήστρωσης καταφέρνει να τα ενώσει, να δημιουργήσει μια εντύπωση συνέχειας και να δώσει επίσης αυτό τον ειρωνικό, γκροτέσκο, κάπως kitsch χαρακτήρα που ήθελε.
Κάτι ακόμα: το χαρακτηριστικό στη χρήση του κολάζ στον Τσίμερμαν είναι ότι ποτέ δεν υπάρχει ένα απόσπασμα από ένα συνθέτη. Πάντα υπάρχουν πολλά αποσπάσματα από διαφορετικούς συνθέτες κι εποχές, συχνά ταυτόχρονα αν και όχι πάντα όλα αναγνωρίσιμα. Πχ στη μεσαία ενότητα της Φωτόπτωσης, όπου υποτίθεται ότι το φως φτάνει στην κατάλληλη ένταση, αποκαλύπτονται αποσπάσματα (που υπήρχαν αλλά ήταν αόρατα) από την 9η Συμφωνία του Μπετόβεν, το Ποίημα της έκστασης του Σκριάμπιν, τον Πάρσιφαλ, τον Καρυοθραύστη και το Veni creator spiritus (9ος αι.)
Να διορθώσω τέλος αυτά που έγραψα σε προηγούμενο σχόλιο. Το Dialoge δεν έχει quotations/κολάζ και αν και η επανεπεξεργασία του, το Monologe, έχει και είναι όντως αφιερωμένο στον Debussy δε χρησιμοποιεί το La Mer αλλά αποσπάσματα από το Feux d'artifice και το Jeux. Δηλ. εγώ τα 'κανα θάλασσα αφού θυμόμουν άλλ' αντ' άλλων.
Δημοσίευση σχολίου