Ο Händel έχει γράψει μερικές από τις ωραιότερες Sarabandes που ξέρω. Το στιλ της γραφής του στο συγκεκριμένο χορό είναι κατά κανόνα εντυπωσιακά λιτό, αυστηρό, γυμνό. Τις περισσότερες φορές υπάρχουν ελάχιστα παραπάνω από τα απολύτως απαραίτητα στοιχεία. Νομίζω ότι εκεί βρίσκεται και η δύναμη αυτών των κομματιών, δημιουργούν μια δραματική αντίθεση με τα κομμάτια που τις περιβάλλουν στη ροή μιας σουίτας. Βρίσκω ενδιαφέρουσα τη σύγκριση των Sarabandes του Händel και αυτών του Bach όπου συχνά ο χορευτικός παλμός της Sarabande μπορεί να χάνεται τελείως μέσα στις επιτηδευμένες, δαιδαλώδεις περικοκλάδες με τις οποίες ο Ιωάννης Σεβαστιανός συνηθίζει να καλύπτει το μουσικό σκελετό. Νομίζω ότι μελετώντας τους χορούς του Händel κερδίζει κανείς και στην κατανόηση των χορών του Bach.
Στην εικόνα παρακάτω (κλικ για μεγέθυνση) διαβάζετε την πρώτη ενότητα της Sarabande από την 2η Σουίτα σε ΣΟΛ, HWV 450. Οι δυο πρώτες σουίτες, HWV 443 σε ΝΤΟ και 450 σε ΣΟΛ, είναι τα πιο πρώιμα σωζόμενα έργα για τσέμπαλο του Händel γραμμένα το πιθανότερο κατά την παιδική του ηλικία στο Halle. Πέρασα τις νότες στο Sibelius διατηρώντας με κάθε δυνατή λεπτομέρεια τον τρόπο εμφάνισης του μουσικού κείμενου της κριτικής έκδοσης Bärenreiter. Οι νότες με μικρότερα τυπογραφικά στοιχεία έχουν συμπληρωθεί από τον επιμελητή της έκδοσης. Για αυτές θα ήθελα να συζητήσουμε.
Κοιτώντας στο χαρτί (ή στην οθόνη) τίποτα περίεργο ή αμφιλεγόμενο δε φαίνεται να υπάρχει. Εξάλλου πρόκεται για πρωτόλειο. Τέτοιες παραλήψεις ή προχειρότητες δεν είναι απίθανες για έναν άπειρο συνθέτη. Ο επιμελητής έχει συμπληρώσει την αυτονόητη συνέχεια των γραμμών. Θα μπορούσε να έχει μπει και σαν άσκηση αρμονίας: "Συμπληρώστε τους φθόγγους που λείπουν". Μάλλον όλοι τα ίδια θα έγραφαν.
Τότε γιατί ―ίσως με την εξαίρεση του προτελευταίου μέτρου― η μουσική μου ακούγεται καλύτερα όταν παραλείψω αυτούς τους φθόγγους; Ειδικά το μπάσο στο τελευταίο μέτρο.
Στην εικόνα παρακάτω (κλικ για μεγέθυνση) διαβάζετε την πρώτη ενότητα της Sarabande από την 2η Σουίτα σε ΣΟΛ, HWV 450. Οι δυο πρώτες σουίτες, HWV 443 σε ΝΤΟ και 450 σε ΣΟΛ, είναι τα πιο πρώιμα σωζόμενα έργα για τσέμπαλο του Händel γραμμένα το πιθανότερο κατά την παιδική του ηλικία στο Halle. Πέρασα τις νότες στο Sibelius διατηρώντας με κάθε δυνατή λεπτομέρεια τον τρόπο εμφάνισης του μουσικού κείμενου της κριτικής έκδοσης Bärenreiter. Οι νότες με μικρότερα τυπογραφικά στοιχεία έχουν συμπληρωθεί από τον επιμελητή της έκδοσης. Για αυτές θα ήθελα να συζητήσουμε.
Κοιτώντας στο χαρτί (ή στην οθόνη) τίποτα περίεργο ή αμφιλεγόμενο δε φαίνεται να υπάρχει. Εξάλλου πρόκεται για πρωτόλειο. Τέτοιες παραλήψεις ή προχειρότητες δεν είναι απίθανες για έναν άπειρο συνθέτη. Ο επιμελητής έχει συμπληρώσει την αυτονόητη συνέχεια των γραμμών. Θα μπορούσε να έχει μπει και σαν άσκηση αρμονίας: "Συμπληρώστε τους φθόγγους που λείπουν". Μάλλον όλοι τα ίδια θα έγραφαν.
Τότε γιατί ―ίσως με την εξαίρεση του προτελευταίου μέτρου― η μουσική μου ακούγεται καλύτερα όταν παραλείψω αυτούς τους φθόγγους; Ειδικά το μπάσο στο τελευταίο μέτρο.
1 σχόλιο:
Αφού ούτε ο μάγειρας δε με καταδέχτηκε, θα κάνω εγώ μερικές παρατηρήσεις, όσο μου κόβει.
Θεωρώ ότι η προσθήκη του σολ στο μπάσο στο τελευταίο μέτρο είναι μεγάλη απροσεξία του επιμελητή. Η φράση τελειώνει με την τονική σε πρώτη αναστροφή. Αυτό συνδέει πολύ ωραία με το πρώτο μέτρο κατά την επανάληψη (όπου έχουμε τονική σε ευθεία κατάσταση) και με το επόμενο, μετά την επανάληψη μέτρο (όπου έχουμε επίσης τονική σε ευθεία κατάσταση). Αυτό που θα έπρεπε να έχει διορθώσει στη γραφή του Händel είναι να τοποθετήσει το σι μόνο του ως συνέχεια της γραμμής του μπάσου στο κάτω πεντάγραμμο στο κλειδί του φα.
Από εκεί και πέρα μπορούν να γίνουν μεγάλες συζητήσεις για την προσθήκη των άλλων φθόγγων. Τέτοιους φθόγγους πιθανόν να συμπλήρωναν από μόνοι τους τότε οι εκτελεστές (η σχέση των μουσικών με την παρτιτούρα δεν ήταν τόσο βασανιστικά δεσμευτική όσο μας εγκλώβισε αργότερα ο μοντερνισμός), μπορεί και να αυτοσχεδίαζαν πάνω στο κείμενο αν τους ερχόταν. Από την άλλη ενίοτε τείνουμε να ξεχνούμε ότι και τα πληκτροφόρα έχουν την δική τους ιδιωματική γραφή, δεν είναι το ίδιο με θέματα αρμονίας. Για παράδειγμα ο διπλασιασμός του μι στο δεύτερο μέτρο μπορεί να ακολουθεί τους κανόνες της αρμονίας, αλλά με τον τρόπο που είναι τοποθετημένοι οι υπόλοιποι φθόγγοι δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι ένα τσέμπαλο ή κάποιο άλλο πληκτροφόρο έχουν ανάγκη αυτή την ενίσχυση. Προσωπικά λοιπόν αισθάνομαι ότι υπάρχει μεγαλύτερη διαύγεια στο αποτέλεσμα όταν παραλείψει κανείς αυτούς τους φθόγγους.
Δημοσίευση σχολίου