Η πρώτη δασκάλα του πιάνου που είχα δεν ήταν Ελληνίδα, είχε παντρευτεί Έλληνα και τον είχε ακολουθήσει εδώ. Με τα ελληνικά τα κατάφερνε έτσι κι έτσι. Αυτή η αδεξιότητα στο να εκφραστεί την έκανε ―σε μένα τουλάχιστον― ακόμα πιο συμπαθή. Την αισθανόμουν σα δεύτερη μαμά μου. Είχε το μεγαλύτερο προσόν που ένας δάσκαλος μπορεί να έχει: πραγματική αγάπη, πάθος για το αντικείμενό της και αυτό μετέδιδε στους μαθητές της.
Το πιάνο της ήταν ένα pianoforte κατασκευασμένο στη Βιέννη το 1820, με σκαλιστό σκελετό και πλήκτρα από ελεφαντόδοντο. Αυτό ήταν και το πιάνο στο οποίο πρωτόπαιξα (και ήταν πολύ αργότερα που συνειδητοποίησα την αξία και τη σπανιότητά του).
Κάποια στιγμή μου έδωσε να μελετήσω για το επόμενο μάθημα κάποια κομμάτια του Bartók, από ένα από τους κύκλους που έχει γράψει για εκπαιδευτικούς σκοπούς, δε θυμάμαι τώρα ακριβώς τι. Δεν είχα ξανακούσει τέτοια μουσική. Άφηνε μια παράξενη αίσθηση, δεν μπορούσα ακριβώς να εξηγήσω τι ήταν. Μπορεί να ήταν παράξενη αλλά με ενθουσίαζε και μου κινούσε την περιέργεια: γιατί ήταν έτσι; γιατί ήταν τόσο διαφορετική από τις άλλες μουσικές; Το κομμάτι μου ακουγόταν ολόκληρο παράξενα αλλά ένα σημείο έστεκε πιο έξω από οτιδήποτε άλλο. Ήταν ένα ιδιαίτερα διάφωνο διάστημα (μάλλον κάποια ένατη μικρή ή κάτι σχετικό, δε μπορώ να θυμηθώ τώρα). Αυτό δεν ακουγόταν απλά παράξενα, μου ακουγόταν λάθος.
Στο επόμενο μάθημα τη ρώτησα: "Αυτό εδώ γιατί είναι έτσι; Μήπως είναι λάθος;" Χαμογέλασε. "Όχι, δεν είναι, αυτό το λέμε…", σταμάτησε για λίγο όταν συνειδητοποίησε ότι δεν ήξερε πως το λέμε στα ελληνικά, "…το λέμε… ντισονάντσα. Το έγραψε έτσι ο συνθέτης γιατί θέλει να πει ότι στη ζωή δεν είναι πάντα όλα ωραία, συμβαίνουν και άσχημα πράγματα". Αυτή η εξήγηση έβαλε τα πράγματα στη θέση τους για αρκετό καιρό και μεγάλωσε τον ενθουσιασμό και το θαυμασμό μου για αυτή τη μουσική. Το λάθος δεν ήταν στη μουσική, το λάθος ήταν στη ζωή, η μουσική απλώς το εξέφραζε. Ήμουν χαρούμενος γιατί είχα ανακαλύψει μια μουσική που έκανε πράγματα που οι άλλες δεν κάνανε.
Μέχρι σήμερα βρίσκω πως αν και πολύ αφελής, είναι από τους πιο ωραίους και άμεσους ορισμούς για το τι είναι η διαφωνία στη μουσική. Φυσικά αυτό το σχήμα δε λειτουργεί παντού, σίγουρα δε λειτουργεί στη χρωματικά συμπληρωματική ατονικότητα της 2ης βιεννέζικης σχολής και των σειραϊστών. Το σχήμα αυτό προϋποθέτει την ύπαρξη του δυϊσμού σωστό-λάθος, όπου η διαφωνία λειτουργεί ως το λάθος, ως το μέσο που χαλάει την αρμονία. Στην ατονικότητα δεν υφίστανται τέτοιοι διαχωρισμοί. Όμως σε τονικούς συνθέτες όπως ο Sergei Prokofiev αυτό λειτουργεί πολύ καλά.
Ακούω τη 2η Σονάτα του για πιάνο και είναι ακριβώς αυτό που ακούω. Αρμονίες και μελωδίες που κάποτε (μέσω της ιστορικής μνήμης) ήταν σωστές αλλά τώρα έχουν στραβώσει, αντί οι πτώσεις να γίνουν εκεί που "πρέπει", γίνονται αλλού, οι μετατροπίες είναι όλες λάθος. Και συνεχώς, μα συνεχώς λάθος νότες μπαίνουν και χαλούν τη μουσική. Κι όμως αυτό το χάλασμα είναι αυτό από το οποίο πηγάζει το συναίσθημα ή η αισθητική (όποιο από τα δυο προτιμάτε) αυτής της μουσικής. Αυτό είναι που την κάνει σπουδαία, αυτό είναι το μεγαλείο της.
Sonata no. 2, op. 14: I. Allegro, ma non troppo
Sonata no. 2, op. 14: II. Scherzo, Allegro marcato
Sonata no. 2, op. 14: III. Andante
Sonata no. 2, op. 14: IV. Vivace
[Επιστρέφω ξανά και μάλλον σταθερά στη χρήση του audio tag. Έχω προσθέσει Flash fallback για όσους browsers δεν υποστηρίζουν ακόμα το Ηtml 5 (δηλ. κατά κύριο λόγο τον Internet Explorer). Το πρόβλημα παραμένει με τον Firefox. Μένει να βρω έναν τρόπο να κάνω fallback στο flash player και για τον Firefox. Δεν είναι η δουλειά μου και είμαι άσχετος αλλά που θα μου πάει θα το βρω… Με πιο απλά λόγια: αν μας επισκέπτεστε με ΙΕ θα συνεχίσετε να βλέτε τον Flash player του Box.net, αν είστε με κάποιον WebKit browser (Safari/Chrome/mobile browsers) θα βλέπετε τα controls του audio tag, αν είστε με Firefox θα βλέπετε το audio tag αλλά δε θα μπορείτε να παίξετε το mp3]
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου