The EU "Project"

Ο Pat Condell έχει πάρει φωτιά τελευταία:

Στέφανος Μάνος - Πάσχος Μανδραβέλης

Να υπενθυμίσω, πως εμείς εδώ στο blog, είμαστε ενάντια σε οποιαδήποτε μορφή κρατικής επιχορήγησης στον χώρο της Τέχνης.

Abbado in rehearsal

Στο συγκεκριμένο ιστολόγιο θεωρούμε τον Claudio Abbado τον σημαντικότερο εν ζωή μαέστρο. Είχα την τύχη να τον ακούσω τρεις φορές ζωντανά μέχρι τώρα και κάθε μία από αυτές μου άφησε μια μοναδική ανάμνηση. Ψάχνοντας στο youtube βρήκα αυτό το πολύ ενδιαφέρον βίντεο. Σημαντικοί μουσικοί και μέλη της ορχήστρας του φεστιβάλ της Λουκέρνης μιλούν για τη συνεργασία μαζί του. Κάνει πρόβα τη Θάλασσα του Ντεμπυσύ. Κυκλοφορεί ηχογράφηση από τη συγκεκριμένη συναυλία, την οποία θεωρώ και την καλύτερη που βρίσκει κανείς στην αγορά. Πριν από μια βδομάδα ανάρτησα ένα βίντεο σχετικά με τον τρόπο που έχουν οι μεγάλοι μαέστροι να εμπνέουν τις ορχήστρες. Έδω φαίνεται και μία ακόμη, πολλή σημαντική διάσταση που έλειπε σε εκείνο το βίντεο.

Δώδεκα παστίλιες

Ψάχνοντας, βρήκα αυτό το ντοκυμαντέρ για τον Στραβίνσκυ. Από τις πληροφορίες στο κανάλι στο youtube, πρόκειται για μία παραγωγή του 2001, σε σκηνοθεσία Janos Darva· περισσότερες πληροφορίες αυτή τη στιγμή δε διαθέτω. Καλή διασκέδαση:

Stravinsky conducts Stravinsky

Έπεσα κατά τύχη χθες στο συγκεκριμένο βίντεο. Είχα ακούσει διάφορες ιστορίες για την ιδιαίτερη τεχνική διεύθυνσης του Στραβίνσκυ. Περισσότερη εντύπωση όμως μου έκανε η στάση του σώματός του. Θα πρέπει να ήταν ιδιαίτερη εμπειρία να τον ακούει κανείς να διευθύνει τα έργα του.




Update:

Επειδή φαίνεται πως σε όλους άρεσε πολύ, στο παρακάτω βίντεο ολόκληρο το Πουλί της Φωτιάς, από έναν πολύ νεότερο Στραβίνσκυ, με μία ιαπωνική ορχήστρα. Αργότερα το βράδυ θα σας πω ακριβώς ποια ορχήστρα και από πού είναι η ηχογράφηση:

Justice for Osama

Και η απαραίτητη δόση Pat Condell, έτσι για να ανατριχιάζουν οι διάφορες ευαίσθητες ψυχούλες.

Hitchslap

WTF?

Μα τι πίνουν εκεί στο CNN;

(CNN) -- Al Qaeda Inc. might suffer some initial setbacks from Osama bin Laden's death, but so did Apple Inc. when shares dropped over rumors of Steve Jobs' illness. But it did not take long to realize that Jobs has established a highly functional corporation, and the shares bounced back. 

Γιατί δεν αντέχω τη μουσική για κιθάρα

Δεν αντέχω με τίποτα την κλασική μουσική για κιθάρα. Τη βαριέμαι αφόρητα και εξηγούμαι αμέσως. Στην κιθάρα δεν μπορώ να ακούσω μελωδία. Ακούω νότες συνήθως ατάκτως εριμμένες στον χώρο και τον χρόνο, αλλά αδυνατώ να βρω κάποιο συνδετικό κρίκο μεταξύ τους. Εντάξει, αν ένα κομμάτι είναι εξόχως μελωδικό τότε κάτι γίνεται, αλλά όταν αρχίζει η πολυφωνία, τότε δεν μπορώ να ξεχωρίσω τι είναι μελωδία, τι συνοδεία, κοινώς δεν καταλαβαίνω τι γίνεται. Ένα ακόμη πρόβλημα είναι πως στα έργα κλασικής μουσικής για κιθάρα υπάρχουν κατά την εκτέλεση σοβαρά προβλήματα με το τέμπο. Λόγω τεχνικών περιορισμών του οργάνου κάποια πράγματα δεν μπορούν να παιχτούν στην ώρα τους, με αποτέλεσμα να μην υπάρχει κάποια κάθετη σχέση ανάμεσα στο τέμπο και τον χρόνο εκτέλεσης. Επίσης με ενοχλεί ιδιαίτερα ο συριγμός που προκαλεί η μετακίνηση του αριστερού χεριού στην ταστιέρα. Δεν καταλαβαίνω γιατί θα πρέπει να ανέχομαι κάτι τέτοιο και να κάνω πως δεν υπάρχει.

Χρειάστηκε να ακούσω το παρακάτω κομμάτι με την παρτιτούρα στο χέρι. Παίζει ο Andres Segovia το πρώτο μέρος από την Σονατίνα σε Λα μείζονα Federico Morendo Torroba.




Όλα τα προβλήματα που σας περιέγραψα παραπάνω είναι εμφανέστατα σε αυτό το βίντεο. Κάποια στιγμή χάθηκα. Ε, γαμώ το κέρατό μου, δε με ενδιαφέρει να φαντάζομαι τι μπορεί να εννοεί ο συνθέτης και τι τελικά ακούγεται. Μπορώ να παρακολουθήσω μουσική από πιο σύνθετη παρτιτούρα, δε με ενδιαφέρει να κάνω εκπτώσεις και να βρίσκω δικαιολογίες για πράγματα που δεν είναι φυσικώς εφικτά σε αυτό το όργανο. Ναι, ο Segovia έχει εξαιρετική τεχνική και ποιότητα ήχου, αυτά ακούγονται, αλλά ακόμα και σε αυτόν τον πατριάρχη της κιθαριστικής τέχνης οι εγγενείς αδυναμίες αυτού του οργάνου δεν κρύβονται με τίποτα.

Αντίθετα απολαμβάνω την κιθάρα στον κλασικό της ρόλο ως συνοδευτικού οργάνου· μια χαρά είναι τότε. Επίσης έχω ακούσει αρκετά έργα συγχρονης μουσικής για κιθάρα που τα βρήκα πολύ πιο ενδιαφέροντα από αυτά που θεωρούνται κλασικό ρεπερτόριο της κιθάρας.

Και για να τελειώσω, έχετε δει τις φωτογραφίες των κιθαριστών κλασικής μουσικής; Είναι χειρότερες και από αυτές των τραγουδιστών. Αν οι τραγουδιστές βγάζουν τις πιο ναρκισσιστικές φωτογραφίες οι κιθαρίστες βγάζουν τις πιο βαρεμένες. Μελαγχόλικο και βαρύ ψαγμένο ύφος είναι ο κανονάς, συνήθως με φόντο τον ορίζοντα, με την κιθάρα ακουμπισμένη όλο νόημα κάπου εκεί δίπλα. Ποτέ δεν μπόρεσα να κάνω σοβαρή μουσική κουβέντα με κάποιον κιθαρίστα. Γενικώς οι κιθαρίστες τη βρίσκουν μόνοι τους. Όλοι οι υπόλοιποι μουσικοί έχουν κάποιο κοινό πεδίο να συζητήσουνε. Όσο και να 'ναι, οι μεγάλοι συνθέτες έχουν γράψει για αρκετά διαφορετικά όργανα. Ποιος όμως από αυτούς τους συνθέτες έγραψε έργα για κιθάρα; Ή αλλιώς, ποιος από τους συνθέτες για κιθάρα απασχόλησε με τα έργα του τους εκτελεστές άλλων οργάνων;

(Καν)ένα Όνειρο Θερινής Νύχτας

Στις ιστορίες της μουσικής θα διαβάσετε ότι ο Alfred Schnittke είναι ένας από τους πιο χαρακτηριστικούς εκπροσώπους του πολυστιλιτισμού, μιας μουσικής τάσης/κινήματος που είναι προϊόν του μεταμοντερνισμού.

Σημαντικό μέρος της μουσικής του μου δίνει την εντύπωση ότι είναι μια προσπάθεια αναμέτρησης με αξεπέραστες δυσκολίες, μια επίμονη όσο και μάταιη προσπάθεια να αρθρωθούν κάποια πράγματα που έχουν απαγορευτεί αγνοώντας όλες τις αντιξοότητες. Ίσως να πρόκειται για την προσωπική ιστορία του συνθέτη που όπως και πάρα πολλοί άλλοι ένιωσε στο πετσί του ξανά και ξανά τη βαρβαρότητα και τη βλακεία της Σοβιετικής λογοκρισίας.

Το (K)ein Sommernachtstraum είναι από τα έργα του Schnittke που ξεχωρίζω. Ο Schnittke λέει για το έργο απλώς ότι πρόκειται για ένα Rondo για συμφωνική ορχήστρα. Η περιγραφή αυτή είναι αρκετά σεμνή. Το έργο έχει την τυπική δομή ενός Rondo (A-B-A-C-A-D-A…), όμως το υλικό όλων των ενοτήτων παράγεται από το θεματικό υλικό της ενότητας Α. Έτσι είναι ταυτοχρόνως Rondo και παραλλαγές ή, αν θέλετε, ένα μονοθεματικό Rondo όπου τα B, C, D, E είναι παραλλαγές/παράγωγα του A.

Είναι σχετικά εύκολο να καταλάβει κανείς την αναφορά του τίτλου στην κωμωδία του Shakespeare. Το Όνειρο Θερινής Νύχτας είναι μια ανάλαφρη κωμωδία μεταμορφώσεων. Στο (K)ein Sommernachtstraum, όπως είπαμε, έχουμε διαρκείς παραλλαγές. Οι παραλλαγές αυτές μοιάζουν περισσότερο με μεταμορφώσεις. Εκτός από την μοτιβική μεταμόρφωση του θέματος, πιο χαρακτηριστικά από όλα μεταμορφώνεται το οργανικό σύνολο που παρουσιάζει το έργο (μαζί με αυτό μοιάζει να μεταμορφώνεται ο χώρος που παρουσιάζεται το έργο) όπως επίσης μεταμορφώνεται και η αισθητική (ο χρόνος).

Έτσι ξεκινώντας έχουμε την εντύπωση ότι ακούμε ένα κλασικό έργο μουσικής δωματίου, θα μπορούσε να είναι μια ανάλαφρη σονάτα για βιολί και πιάνο του Mozart ή του Haydn. Και μετά ο χρόνος αλλάζει, μπαίνει ένα φλάουτο με ένα τσέμπαλο και έτσι είμαστε ξαφνικά στο μπαρόκ. Και μετά πάλι τα πράγματα μπερδεύονται ανάμεσα σε αυτά τα δυο ώσπου κάτι αρχίζει να μην πηγαίνει καλά. Και εκεί πάνω μπαίνει η ορχήστρα και ξάφνου για άλλη μια φορά ο χρόνος (αισθητική) και ο χώρος (σύνολο) έχουν μεταμορφωθεί.

Και παρακολουθούμε αυτή τη διαρκή περιπέτεια του υλικού καθώς μεταμορφώνεται από σύνολο μουσικής δωματίου, σε ορχήστρα της κλασικής περιόδου, σε σόλο όργανο, σε ορχήστρα εγχόρδων, σε ορχήστρα δωματίου, σε marching band, σε μεγάλη συμφωνική ορχήστρα κτλ και επίσης καθώς μεταφέρεται από την κλασική εποχή, στο μπαρόκ, σε γκροτέσκα μουσική τσίρκου, σε εμβατήριο, σε σύγχρονη μουσική, σε χίλια-δυο.

Μόνο που στην πορεία αυτών των μεταμορφώσεων η αρχική επίπλαστη αθωότητα πάει περίπατο και αποκαλύπτεται κάτι σκοτεινό. Εκείνη η εικόνα ήταν μόνο μια προσεκτικά κατασκευασμένη πρόσοψη πίσω από την οποία κρυβόταν μια κόλαση. Έτσι ώστε όταν στο τέλος η αρχική εικόνα επανέρχεται και η μουσική μοιάζει και πάλι ανάλαφρη και "ταπεινή" σαν ένα κομμάτι για σόλο φλάουτο, να ξέρουμε, να μην ξεγελαστούμε και πιστέψουμε σε όνειρα, (σοσιαλιστικούς) παραδείσους και λοιπές ουτοπίες.

(K)ein Sommernachtstraum

Η Μουσική για ένα φανταστικό έργο είναι από τα λιγότερο γνωστά έργα του Schnittke. Είναι ένα πικρό, σατιρικό σχόλιο του συνθέτη για το σοσιαλιστικό ρεαλισμό, κάτι ανάλογο με τον Μικρό Παράδεισο του Shostakovich. Από αυτή τη μικρή σουίτα ακολουθεί το Εμβατήριο.

Music for an imaginary play: III. March

Είναι, νομίζω, προφανές ότι ο Schnittke εδώ φτιάχνει μια καρικατούρα. Μου δίνει την εντύπωση πως ακούω το "Είμαστε δυο, είμαστε τρεις" με όλα τα στοιχεία του στιλ μεγεθυμένα τόσο ώστε πια να μη μπορεί κανείς να αγνοήσει πόσο γελοία είναι. Είναι κάτι που ακούγεται χοντροκομμένο και γκροτέσκο, αλλά μη γελιέστε, αυτό έχει επιτευχθεί μετά από πολύ μελέτη και προσοχή. Ακόμα και τα "κοκοράκια" της τρομπέτας ή τα κλάστερς στο πιάνο είναι εκεί που πρέπει. Πρόκειται για το ξεβράκωμα του Θεοδωράκειου κιτς, για το απόλυτο τσίρκουλο, ένα μουσικό "ρε άντε και γαμηθείτε".